آب‌سیاه چشم
آب‌سیاه چشم
آب‌سیاه یا گلوکوما (glaucoma) نوعی بیماری چشم است که در آن به علت افزایش شدید فشار مایع درون چشم، دید از بین می‌رود.
فهرست مطالب
آب‌سیاه
به‌طورکلی اشکال در خروج این مایع از منافذ بسیار کوچکی در پیرامون عنبیه (دایره رنگی چشم) است. در برخی موارد به‌طور مادرزادی منافذ تنگ هستند. در موارد دیگر جلو آمدن عنبیه یا مسدود شدن این منافذ با رنگدانه های عنبیه یا یاخته‌های خون پس از خونریزی داخل چشم مسیر تخلیه مایع داخل چشم تقریبا مسدود می‌شود.
زیادی فشار داخل چشم منجر به تحلیل عصب بینایی و در پی آن کاهش بینایی می‌شود. این بیماری دارای انواع زیر است:
* نوع زاویه بسته
* نوع زاویه باز
علایم شایع
مراحل اولیه:
* از دست رفتن دید محیطی در نواحی کوچک از میدان دید
* تاری دیدی در یک طرف در سمت بینی میدان دید
مراحل پیشرفته:
* بزرگ تر شدن نواحی از دست رفتن دید، معمولا در هر دو چشم
* سفت شدن کره چشم
* وجود نقاط کور در میدان دید
* نامناسب بودن دید در شب
علل
علایم در اثر تجمع مایع و افزایش فشار درون چشم و درنتیجه آسیب رسیدن به رشته های عصب چشمی به وجود می آیند. وقتی علایم زیر در فرد وجود داشته باشند امکان دارد شک به وجود بیماری آب‌سیاه مزمن چشم برانگیخته شود، عوض کردن مداوم عدسی عینک، سردرد خفیف یا اختلالات مبهم بینایی یا عدم توانایی در تطبیق بینایی از روشنایی به تاریکی.
عوامل افزایش دهنده خطر
*سن بالای ۶۰ سال
* سابقه خانوادگی آب‌سیاه حاد یا مزمن چشم
* دیابت
بسیاری از داروها فشار داخل چشم را بالا می برند و موجب بدتر شدن بیماری می شوند مانند قرص های سرماخوردگی و آلرژی، آنتی‌هیستامین‌ها، آرام‌بخش‌ها، داروهای کورتیکواستروئیدی و برخی داروهای معده و روده.
پیشگیری
از چشم‌پزشک خود بخواهید در هر بار معاینه چشم، فشار چشم شمارا نیز اندازه بگیرد. توجه داشته باشید که پس از ۴۰ سالگی باید حداقل سالی یک‌بار معاینه چشم انجام شود. در صورت بروز هرگونه تغییر در بینایی به پزشک مراجعه کنید.
معاینات چشم ازجمله تونومتری یا فشارسنجی (اندازه گیری فشار درون کره چشم) و افتالموسکوپی (مشاهده پشت چشم).
عواقب مورد انتظار
درمان آب‌سیاه چشم تا آخر عمر باید ادامه یابد. اگر آب‌سیاه به‌موقع تحت درمان قرار گیرد، اشکال دائمی در بینایی به وجود نمی‌آید. توجه داشته باشید که در این بیماری دید مرکزی تا مرحله آخر بیماری وجود خواهد داشت و هیچگونه اختلالی در دید مرکزی ایجاد نخواهد شد.
درمان
این بیماری را نمی‌توان درمان قطعی کرد، اما علایم آن را می‌توان کنترل نمود. در اکثر اوقات می‌توان فشار چشم را با دارو تا حدی پایین آورد که از آسیب به عصب چشمی و از دست دادن احتمالی بینایی در آینده جلوگیری شود. مهارکننده‌های آنزیم کربنیک آنیدراز مانند دورزولامید به‌تنهایی یا به همراه داروهای مسدد گیرنده بتا آدرنرژیک برای کاهش فشار داخل چشم به کار می‌روند.
داروهای ادرارآور
داروهای ادرارآور (دیورتیک) برای کاهش تولید و درنتیجه کاهش تجمع مایع در چشم استفاده می شوند. در صورتی که با قطره های چشمی نتوان بیماری را کنترل نمود، می‌تواند از جراحی با لیزر کمک گرفت.
آب مروارید
آب مروارید یا cataract نوعی بیماری چشم با دلایل گوناگون است که با تار شدن عدسی چشم آغاز شده و با افزایش تیرگی و کدر شدن عدسی، بینایی چشم مختل می‌شود. خوشبختانه بیماری چشمی آب مروارید در بیشتر موارد در زمانی که به آن «زمان رسیدن» می‌گویند با جراحی ساده‌ای برطرف می‌شود.
این بیماری به دلایل زیر بروز می‌کند:
* کهولت سن (شایع‌ترین علت)
* ضربه به سر که موجب اخلال در تغذیه عدسی می‌شود
* اشعه‌های یونیزه (اشعه)، اشعه گامای ناشی از تلویزیون‌های قدیمی
*تماس طولانی با نور آفتاب (پرتو فرابنفش)
* دیابت
* ضربه به چشم و عدسی
* نقصان‌های مادرزادی
* سوء تغذیه
* مصرف طولانی‌مدت بعضی از داروها مثل کورتون ها
عقاید اشتباه درباره آب مروارید
عقاید غلطی درباره آب مروارید رایج است، اما باید گفت که آب مروارید:
* پرده‌ای روی چشم نیست.
* براثر استفاده بیش‌ازحد از چشم به وجود نمی‌آید.
* سرطان نیست.
* از یک‌چشم به چشم دیگر سرایت نمی‌کند.
* سبب کوری قابل‌برگشت نمی‌شود.
روش‌های درمان
درگذشته جراح چشم عدسی را وقتی کاملا کدر شده بود از چشم خارج می‌کرد و دید را با عینک اصلاح می‌نمود؛ اما امروزه متخصصان می‌گویند بهتر است قبل از اینکه عدسی کاملا سفت شود عمل جراحی انجام گیرد.
درروشی جدیدتر موسوم به اکسترنال از لنزی که از جنس کریستال و گونه ای پلاستیک است استفاده می‌شود و هنوز نیز کاربرد دارد. در این روش لنز مصنوعی جایگزین عدسی چشم می‌شود.
تازه‌ترین روش درمان آب مروارید عمل فیکو است. این روش هم بر مبنای جایگزینی لنز به جای عدسی است، اما لنز موردنیاز از جنس پلاستیک شفاف و قابل انعطاف یا به اصطلاح تاشو (foldable) است که آن را توسط ابزار ویژه‌ای لوله‌کرده و از سوراخی در قرنیه به‌اندازه ۳ میلیمتر وارد کپسول عدسی قبلی که اکنون از چشم خارج‌شده است می‌کنند و لنز درون کپسول باز می‌شود و به حالت مطلوب درمی‌آید.
منبع: کتاب درمان بیماری‌ها
