احتباس آب

احتباس آب چیست؟
انگشتان شما آنچنان متورم شده‌اند که برای خارج ساختن انگشتر از انگشتان مجبور به استفاده از صابون هستید.
پاها آنچنان متورم شده‌اند که خط قرمزی ناشی از کش جوراب در اطراف آن‌ها به جای مانده است، زیپ لباستان تکان نمی‌خورد و با دکمه‌هایتان بسته نمی‌شوند.

این‌ها همه نشانه‌ای از آن است که بدن بیش از مقدار معمول آب درون خود نگه داشته است. این علامت خیز، ورم یا ادم نامیده می‌شود.

احتباس آب نشانه‌ی چیست؟

در حالت طبیعی سلول‌ها در محیط مایع قرار دارند، مقدار مشخصی مایع درون سلول و مقدار مشخص دیگری در بیرون سلول وجود دارد. مقدار آب بدن در درون و برون سلول، توسط هورمون‌ها، سدیم و کلیه تنظیم می‌شود.

هنگامی که سدیم بدن افزایش یابد، به طور مثال در پی مصرف غذاهای پر نمک، غلظت سدیم خون افزایش یافته و آب برای رقیق کردن آن از سلول‌ها به سوی خون کشیده می‌شود.
تشنگی در این حالت موجب افزایش نوشیدن آب می‌شود.
مصرف کورتون نیز ممکن است منجر به تورم شود. این داروها باعث می‌شوند کلیه‌ها سدیم را درون بدن نگه دارند.

در برخی از مردم احتباس آب بدون دلیل واضحی اتفاق می‌افتد. پف آلود شدن ممکن است پدیدار و ناپدید شود، و ممکن است به نوسانات هورمونی مرتبط باشد. همچنین هر دو جنس را درگیر می‌کند.

در بانوان به ویژه یک هفته پیش از سیکل قاعدگی تورم اتفاق می‌افتد. در خلال این دوره زمانی افزایش ناگهانی استروژن، تولید آلدوسترون را تحریک می‌کند.
این هورمون کلیه‌ها را مجبور به نگه داشتن آب می‌کند، که در پستان‌ها و شکم تجمع می‌یابند.
برخی از بانوان در خلال این مدت چند صد گرم اضافه وزن پیدا می‌کنند.

احتباس آب در بانوانی که یائسه شده‌اند و استروژن مکمل مصرف می‌کنند، می‌تواند بروز کند.
در اواخر دوره بارداری، بانوان احساس می‌کنند پاهایشان به سنگینی یک بادکنک پر از آب شده است.
این به دلیل آن است که بزرگی شکم به سیاهرگ‌هایی که خون را از پاها به سوی قلب می‌آورند فشار وارد می‌آورد و موجب تجمع مایعات درون پاها می‌شود.
در برخی موارد، احتباس آب علل جدی تری دارد.
ادامه مشکل می‌تواند نشانه بیماری‌های قلبی، کلیوی، کبدی و با تیروییدی باشد.

چه هنگامی به پزشک خود مراجعه کنید

• تورم در اندام‌ها و شکم برای مدتی بیش از یک هفته باقی مانده است و هنگامی که بر روی پوست فشار وارد می‌آورید، اثر فشار برای مدتی باقی می‌ماند.
• در شرایطی که باردارید و به ناگهان در پاها و یا جای دیگری از بدن دچار تورم شوید، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

تسکین علایم

اگر اغلب پف آلود هستید، اقدامات زیر مشکل را برطرف می‌کنند:

میزان مصرف نمک را کاهش دهید.

از آنجا که مصرف زیاد سدیم موجب احتباس آب می‌شود، کاهش مصرف نمک می‌تواند به رفع ورم کمک کند.
علاوه بر این نمک در برخی غذاها نهفته است، که باید با توجه به برچسب موجود از آن‌ها استفاده کنید.

پا را به طور متناوب منقبض کنید.

راه رفتن، دوچرخه سواری، ورزش‌های دیگر همگی به راندن مایعات تجمع یافته در ساق پا کمک می‌کنند.

وزن روی پاها را کاهش دهید.

اگر ساق پای شما متورم شده است هر روز چند دقیقه آن را از سطح بدن بالاتر نگه دارید.
اگر باردار هستید به پهلو خوابیده و با استفاده از بالش پاهای خود را بالا بیاورید.

با پزشک خود در مورد داروهای مصرفی‌تان مشورت کنید.

فهرستی از داروهایی که مصرف می‌کنید تهیه کرده و با پزشک خود در مورد آنها مشورت کنید. و نظر او را در مورد تغییر یا کاهش دوز مصرفی برخی از آنها جویا شوید.

به دنبال علل دیگر باشید.

اگر با این تمهیدات باز هم گرفتار تورم هستید، باید فشار خون وضعیت قلبی و عروقی، عملکرد کلیه و کبد شما بررسی شود.
اگر مشکل ناشی از فشار خون بالا باشد، می‌توانید با مصرف داروهای مدر مقدار آب زیادی را دفع کنید.
توجه داشته باشید مصرف این داروها بدون تجویز پزشک می‌تواند خطر آفرین باشد.
همچنین نباید از این داروها برای کاهش وزن استفاده کرد.

 کاهش تورم پیش قاعدگی

اگر احتباس آب به طور ماهیانه اتفاق می‌افتد، با بهره گیری از این راه کارها می‌توانید مشکل را کاهش دهید:

افزایش ادرار

برخی از داروها که برای کاهش درد حین قاعدگی به کار می‌آیند. نظیر داروهای حاوی کافئین، می‌توانند اثر ادرار آور نیز داشته باشند.
البته کافئین موجب درد پستان‌ها، حساسیت و تحریک پذیری می‌شود.

از چای گیاهی استفاده کنید.

برخی از چای‌های گیاهی می‌توانند بدون آنکه عوارضی از خود بجای بگذارند موجب دفع آب شوند.

ویتامین B را امتحان کنید.

مصرف ۲۵۰ میلی گرم ویتامین B6 به طور روزانه به رفع مشکل کمک می‌کند.
این درمان هم چنین میزان تجمع مایعات در پی مصرف هورمون درمانی مکمل در خلال یائسگی را نیز کاهش می‌دهد.
البته مصرف مقدار زیاد ویتامین B6 می‌تواند اثرات سمی داشته باشد، بنابراین استفاده از این دارو باید تحت نظر پزشک انجام شود.

مصرف کلسیم را امتحان کنید.

پژوهشگران در بیمارستان متروپولیتن نیویورک دریافته‌اند که مصرف کلسیم احتباس آب در دوره پیش قاعدگی را در ۷۵ درصد بانوان کاهش می‌دهد.
مصرف ۵۰۰ میلی‌گرم کلسیم در هنگام صبحانه و شام می‌تواند کمک کننده باشد.
پیش از مصرف این ماده با پزشک خود مشورت کنید.

منبع: کتاب راهنمای کامل علایم و درمان بیماری‌ها برای خانواده