اوریون

اوریون (mumps) نوعی بیماری ویروسی نسبتا خفیف است که قبل از ساخته شدن واکسن سه گانه سرخک، اوریون، سرخجه شایع بود. در اکثر موارد، ویروس اوریون موجب تورم و التهاب غدد بزاقی بناگوشی (پاروتید) که در زیر و جلوی گوش‌ها قرار دارند می‌شود. این تورم ممکن است در هر دو طرف صورت و یا فقط در یک طرف آن ایجاد شود.

علل ایجاد

اوریون در اثر نوعی پارامیکزوویروس، ایجاد و از طریق سرفه و عطسه یا تماس مستقیم با بزاق فرد مبتلا منتقل می‌شود. در اکثر بیماران، علایم خفیف است و در تعداد کمی نیز علایمی وجود ندارد.
فرد مبتلا، از سه روز قبل از تورم تا هفت روز پس از آن می‌تواند ویروس بیماری را انتقال دهد.

علایم

علایم بیماری عبارتند از:

• درد و تورم یک یا دو طرفه صورت در ناحیه زیر و جلوی گوش (یعنی محل قرار گرفتن غده بزاقی بناگوشی یا پاروتید)
• درد در هنگام بلع
• گلودرد
• تب

چگونه می‌توان به بهبود کودک مبتلا به اوریون کمک کرد؟

• با دادن مقدار زیادی مایعات سرد به منظور پیشگیری از کم آبی بدن
• با دادن شربت استامینوفن به کودک بالای ۳ ماه مبتلا به تب
• با استفاده از رژیم مغذی

درمان های مرسوم

پس از تشخیص بیماری که به وسیله پزشک و براساس مشاهده تورم زیر و جلوی گوش (ها) صورت می‌گیرد. درمان آغاز می‌شود. البته این بیماری درمان اختصاصی ندارد و فقط از درمان علامتی استفاده می‌شود.
بهتر است کودک مبتلا در منزل استراحت کند.
برای کاهش درد و تب در بالای ۳ ماهگی می‌توان از شربت استامینوفن استفاده کرد.

ممکن است در ۱۴ تا ۳۵ درصد پسران نوجوان و بالغ مبتلا به اوریون، التهاب شدید یک یا هر دو بیضه ایجاد شود که در این صورت تجویز مسکن قوی به وسیله پزشک ضرورت دارد.
در صورت ایجاد سایر عوارض، درمان برحسب مورد انجام می‌شود.

درمان تغذیه ای

مصرف مکمل‌های ویتامین C و روی را در کودکان بالای ۲ سال مبتلا به اوریون موثر دانسته‌اند هر چند که در این زمینه، کارآزمایی بالینی خاصی انجام نشده است.

پرسش و پاسخ

بیماری اوریون چه عوارضی دارد؟

عوارض اوریون عبارتند از:

• التهاب بیضه (ارکیت)
• التهاب اپیدیدیم (اپیدیدیمیت) که در کودکان به ندرت روی می‌دهد ولی در ۱۴ تا ۳۵ درصد نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به اوریون دیده می‌شود.
  (اپیدیدیم، ساختار طویل و طناب مانند واقع در امتداد کناره پشتی بیضه است که مجرای مارپیچی آن محل عبور، ذخیره و رسیدن با بلوغ اسپرماتوزوییدها است)
• اوئوفوریت (التهاب تخمدان) که در ۷% دختران مبتلا در سنین پس از بلوغ ایجاد می‌شود
• التهاب لوزالمعده (پانکراتیت)
• التهاب کلیه (نفریت)
• التهاب تیرویید (تیروییدیت) که البته در کودکان نادر است
• التهاب عضله قلب (میوکاردیت) که بسیار نادر است
• التهاب پستان (ماستیت) که در هر دو جنس به ندرت روی می‌دهد
• کری یک طرفه و به ندرت دو طرفه که در مجموع ممکن است در یک بیمار از هر ۱۵۰۰۰ بیمار دیده شود
• عوارض چشمی
• التهاب مفاصل
• عارضه خونی ناشی از کاهش پلاکت‌ها که شایع نیست.

آیا اوریون می‌تواند موجب عقیمی شود؟ 

تقریبا در ۳۰٪ از بیماران مذکری که در اثر اوریون دچار التهاب بیضه می‌شوند، هر دو بیضه گرفتار است و بیماری به طور ناگهانی با تب، لرز، سردرد، تهوع و درد پایین شکم آغاز می‌شود و بیضه، حساس و متورم و پوست مجاور آن قرمز و متورم است.
حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد این موارد منجر به تحلیل رفتگی بیضه‌ها می‌شود که تقریبا در ۱۳% موارد اختلال در باروری روی می‌دهد ولی ناباروری مطلق به ندرت دیده می‌شود.
در دخترانی که مبتلا به التهاب تخمدان ناشی از اوریون می‌شوند شواهدی از اختلال باروری بروز نمی‌کند.

منبع: کتاب راهنمای جامع سلامت در خانواده