بیماری ناخن شمارا هم ناراحت می‌کند؟
تقویت ناخن‌ها
ناخن‌ها درواقع شکل دیگری از پوست هستند که از یک پروتئین سخت به نام کراتین ساخته‌شده‌اند. هر ناخن از لایه‌ای از سلول‌های مخصوص در زیر قاعده ناخن و نزدیک پوست ساخته می‌شود. بخشی از این لایه به شکل یک هلال ماه رنگ‌پریده درست آن‌طرف پوست دور ناخن قابل‌رؤیت است.
ناخن‌ها محکم به پوست زیرین چسبیده‌اند و چین‌های پوستی دو طرف آنها و پوست دور ناخن باعث رشد مستقیم ناخن‌ها می‌شوند. وقتی این چین‌های پوستی آسیب ببینند، صفحه ناخن بدشکل خواهد شد. ناخن‌ها شفاف هستند و رنگ پوست زیر خود را که در افراد باپوست تیره، کدرتر و در افراد باپوست روشن، صورتی (ناشی از عروق خونی) است، منعکس می‌کنند.
رشد ناخن در افراد مختلف، از یک انگشت کوچک رشد می‌کنند. میزان متوسط رشد در حدود یک‌هشتم اینچ (۳/۰ سانتی‌متر) در ماه است بنابراین وقتی ناخن در اثر آسیب‌دیدگی از بین برود. ۶-۵ ماه طول می‌کشد تا ناخن جدیدی رشد کند.
مشکلات ناخن انگشت‌های دست
ناخن‌های شکننده
شکنندگی ناخن ها بعلت موارد زیر است:
- به علت خشکی (ناخن‌ها در زمستان شکننده‌ترند)
- واکنش مواد شیمیایی با مولکول‌های گوگرددار موجود در پروتئین‌های ناخن
- فرو بردن ناخن در آب حاوی کلر و مواد پاک‌کننده نیز باعث خشکی، ضعف و شکستن آن می‌شود.
برای جلوگیری از این مسأله هنگام ظرف شستن از دستکش لاستیکی استفاده کنید.
برآمدگی‌های روی ناخن
برآمدگی‌های ظریفی که در طول ناخن ایجاد می‌شوند طبیعی هستند و نشانه آسیب‌دیدگی یا بیماری نیستند، ولی آسیب‌دیدگی بستر ناخن ممکن است باعث بروز برآمدگی منفرد و مشخص شود. برآمدگی‌ها ممکن است، در اثر التهاب مفصلی روماتوئید و بیماری پوستی لیکن پلان ظاهر شوند.
شیارهای روی ناخن ممکن است با سرخک و سایر عفونت‌های وخیم همراه باشند، ولی این ضایعات نشانه عفونت بستر ناخن نیستند.
لکه‌های سفید
لکه‌های سفید در ناخن‌ها معمولاً نشانگر آسیب‌دیدگی جزئی است. این لکه‌ها نشانه کمبود ویتامین نیستند.
تجمع خون زیر ناخن
خونریزی زیر ناخن معمولاً در اثر ضربه به ناخن یا گیرکردن انگشت هنگام بستن در یا موارد دیگر، ایجاد می‌شود. این پدیده منجر به ایجاد یک لکه آبی متمایل به قرمز زیر ناخن می‌شود که به‌مرورزمان سیاه می‌شود.
ناخن‌های کنده‌شده
ناخن‌هایی که کنده یا از بستر خود جداشده‌اند نیز نیاز به مراقبت ویژه دارند. سعی کنید این نوع ناخن را حفظ کنید تا بتواند وظیفه حفاظت از انگشت را انجام دهد.
- ناخن و بستر آن را با آب جاری بشویید.
- ناخن کنده‌شده را در محل اصلی خودروی بستر ناخن قرار دهید.
- یک‌تکه پارچه کوچک که روی آن وازلین یا داروی آنتی‌بیوتیک مالیده‌اید، باید روی ناخن گذاشته شود و با نوارچسب بسته شود.
- گاز وازلین دار از بلند شدن ناخن هنگام برداشتن نوارچسب جلوگیری می‌کند.
ناخن‌های قاشقی شکل
این عارضه در اثر ضربه به‌ویژه در افرادی که پوستشان خشک است و به‌صورت ترک خوردن یا کنده شدن پوست دور ناخن، بروز می‌کند. لبه‌های کنده‌شده را می‌توان با قیچی‌های مخصوص برید و یا با استفاده از کرم‌ها ولوسیون های مرطوب‌کننده برای جلوگیری از خشکی و یا حفاظت پوست دور ناخن به‌وسیله دستکش، به‌ویژه وقتی دست‌ها به‌طور مکرر در آب فروبرده می‌شوند، می‌توان به میزان زیادی از پوسته‌پوسته شدن ناخن جلوگیری کرد.
چقدر با علائم و زبان ناخن‌ها آشنا هستید؟
بسیاری از بیماری‌ها وقتی عارض می‌شوند، روی ناخن‌ها تأثیر می‌گذارند پس برای سالم بودن بهتر است علائم را بهتر بشناسید و بیشتر موردتوجه قرار دهید.
۱. فرورفتگی
وقتی سطح صاف و صیقلی ناخن دچار تغییراتی می‌شود و به نظر می‌رسد روی آن حفره‌هایی ایجادشده است، به این معنی است که مشکلی زیر سطح ناخن به وجود آمده است. در بیشتر موارد دلیلی فرورفتگی‌ها بیماری التهابی مزمن پوست بانام پسوریازیس است که سبب سرخ شدن پوست اطراف ناخن نیز می‌شود وقتی بیماری پسوریازیس درمان می‌شود، ناخن به‌مرورزمان به شکل اولیه و طبیعی خود بازمی‌گردد.
۲. قاشقی شکل شدن
یک ناخن سالم شکل خاصی دارد، کمی از وسط رشد می‌کند و وقتی نزدیک نوک ناخن می‌شود کمی به داخل برمی‌گردد. وقتی ناخن این حالت را ندارد و شکل ناخن تغییر کرده پس حتما مشکل وجود دارد.
پزشکان به ناخن‌های تغییر شکل پیداکرده ناخن‌های قاشقی شکل می‌گویند و آن را نشانه کم‌خونی و فقر آهن می‌دانند وقتی فردی دچار فقر آهن یا کم‌خونی است، اغلب چند ماه بعد این بیماری خود را با تغییر ناخن‌های او نشان می‌دهد و وقتی بیماری برطرف شد، با رشد ناخن جدید مشکل تغییر شکل نیز برطرف می‌شود.
٣. ورقه ورقه شدن ناخن‌ها
سطح ناخن از لایه‌های متعدد کراتین تشکیل‌شده است. این لایه‌ها به هم چسبیده‌اند و در حالت طبیعی همین چسبندگی سبب شکل گرفتن یک ناخن قوی و محکم می‌شود وقتی از ناخن‌ها محافظت نکنید.
برای مثال اگر خیلی با آب‌کار کنید یا در مجاورت هوای سرد یا نمناک یا خشک قرار بگیرد. این لایه‌ها از هم جدا می‌شوند و حالت ورقه ورقه پیدا می‌کنند.
مراقبت بهتر از آنها، سوهان زدن‌های مرتب چرب نگاه‌داشتن می‌تواند به بهبود این وضعیت کمک کند ورقه ورقه شدن ناخن گاهی به دلیل کمبود لینولئیک اسید است، بهترین راه برای جبران این کمبود استفاده از روغن‌های گیاهی است.
۴٫ سستی و شکنندگی
تقریبا ۲۰ درصد افراد از شکننده بودن ناخن‌های خود شکایت دارند و شاید در ظاهر این ناراحتی تنها به شکستن ساده ناخن‌ها ختم شود ولی علل این بیماری عمیق‌تر است ناخن‌های شکننده ناخن‌هایی هستند که نمی‌توانند رطوبت را در خود نگه‌دارند و به همین دلیل، سطح ناخن خیلی راحت خشک و شکننده می‌شود.
تیروئید غیرفعال می‌تواند از دلایل خشکی پوست و شکننده بودن ناخن‌ها باشد.
از سوی دیگر، کمبود آهن نیز همین مشکل را پیش می‌آورد و تنها راه درمان، خوردن میوه و سبزی‌های تازه و گوشت قرمز و تخم‌مرغ است. مصرف ویتامین B کمپلکس نیز در بهبود شکنندگی ناخن‌ها مؤثر است.
عادات روزانه نیز می‌تواند ازجمله علل سستی و شکنندگی ناخن‌ها باشد ازجمله این عادات، شستن زیاد دست‌ها و خشک‌کردن آنها است.
۵٫ زرد شدن ناخن‌ها
ناخن سالم اغلب به رنگ صورتی است. اما اگر ناخن تغییر رنگ داد، نشانه بروز یک بیماری است. زرد شدن ناخن‌ها گاهی نشانه عفونت ریوی یا دیابت است. ظاهر شدن لکه‌های زردروی ناخن‌ها نیز نشانه بیماری پسوریازیس است.
خانم‌هایی که برای مدت طولانی روی ناخن‌هایشان لاک پررنگ می‌زنند نیز اغلب دچار زردی ناخن می‌شوند. البته این زردی جای نگرانی ندارد و به‌مرورزمان به حالت اول بازمی‌گردد.
۶٫ لکه‌های سفید
در بیشتر مواقع ظاهر شدن لکه‌های سفید کوچک روی سطوح صورتی ناخن به دلیل ضربه است. درصورتی‌که به ریشه ناخن جایی که سلول‌های جدید ناخن ساخته می‌شوند، صدمه‌ای هرچند وارد نوبتد نتیجه این صدمه را به شکل لکه‌های سفیدرنگ می‌بینید.
البته چون چند هفته طول می‌کشد تا این سلول‌های تازه ساخته شد سطح ناخن بیایند. درنتیجه شما ضربه را فراموش کرده و تنها لکه‌های سفید را می‌بینید. بروز لکه‌های سفیدروی ناخن دلایل دیگری هم می‌تواند داشته باشد مانند پسوریازیس، اگزماهای پوستی، کمبود روی و… ازجمله دلایل شایع بروز این لکه‌ها هستند.
۷. چرخش رنگ
شایع‌ترین دلیل تغییر رنگ ناخن، نوعی عفونت قارچی است. عفونت مخمری و عفونت‌های باکتریایی به‌راحتی در اثر استفاده وسایل غیر استریل و غیرشخصی در سالن‌های آرایش می‌توانند منتقل شوند.
عفونت‌های مخمری می‌توانند سبب جدا شدن ناخن از پوست شود در این حالت به‌تدریج ناخن از پوست فاصله می‌گیرد و شکاف مابین آنها را ماده‌ای پنیری شکل، نرم و سفید می‌پوشاند عفونت‌های باکتریایی سبب سبز شدن تدریجی ناخن می‌شود.
فرورفتن اشیای تیز به زیر ناخن نیز گاهی سبب بلند شدن ناخن و عفونت باکتریایی نواحی اطراف آن می‌شود.
آسیب‌شناسی بیماری‌ها، بامطالعه علائم ناخن‌ها
۱- خال سفیدروی ناخن = کمبود زینک (روی).
۲- سفید شدن ناخن = کمبود پروتئین.
۳- جدا شدن ناخن = فعالیت بیش‌ازحد تیروئید.
۴- مقعر شدن ناخن = کمبود آهن (کم‌خونی).
۵- شکننده شدن ناخن = ورم مفاصل یا کم‌خونی.
۶- سیاه شدن ناخن = کمبود ویتامین B2، تومور سرطانی.
۷- نوار سفید افقی روی ناخن = مسمومیت با یک فلز سنگین (مانند جیوه یا نقره).
۸- آبی یا قهوه‌ای شدن ناخن = مصرف داروی ضد مالاریا.
۹- ترک روی ناخن = کمبود آهن.
۱۰- لکه سفیدروی ناخن= کمبود ویتامین B6.
۱۱- ناخن‌های به‌شدت صاف یا قوسی= کمبود آهن.
۱۲- شیارهای طولی روی ناخن‌ها= کمبود پروتئین به‌طورکلی
۱۳- ناخن‌های شکسته = کمبود کلسیم یا منیزیم.
۱۴- ناخن‌های قاشقی= کم‌خونی (به‌ویژه کم‌خونی ناشی از کمبود آهن).
۱۵- ضخامت ناخن‌ها (بیش از ۰ / ۵ میلی‌متر)= عفونت قارچی ناخن و بالاخره برخی از بیماری‌های پوست.
۱۶- ناخن گازانبری (در این حالت ناخن انحنا برمی‌دارد و تونلی در زیر آن تشکیل می‌شود) = پوشیدن کفش‌های تنگ…
۱۷- لایه‌لایه شدن ناخن (عمدتا در اثر بی‌آبی صفحه ناخن به دنبال تماس زیاد با آب به وجود می‌آید)
برای درمان آن باید کمتر با آب و مواد شوینده تماس داشته باشید و از دستکش استفاده کنید.
۱۸- التهاب چین‌های ناخن = گاه چین‌های پوستی اطراف ناخن دچار التهاب می‌شود.
در این حالت چین ناخن قرمز، متورم و دردناک می‌شود و گاه چرک از آن خارج می‌گردد، عفونت‌های باکتریایی و قارچی.
۱۹- تغییر رنگ ناخن = تغییر رنگ به علت ابتلا به بیماری‌های داخلی.
۲۰- زگیل‌های اطراف ناخن= نوعی بیماری ویروسی مسری که درمان آن با مشکلات زیادی روبه‌رو خواهد بود.
۲۱- خطوط روی ناخن = خطوط عرضی ناخن می‌توانند نشان‌دهنده بیماری حاد باشند.
۲۲- حفره‌های ریز روی ناخن = می‌توانند طبیعی باشند و یا در اثر بیماری‌های پوستی ایجاد شوند.
• ارتباط شکل ناخن با بیماری‌ها
۱- ناخن‌های دراز: حساسیت جسمی و روحی.
۲- ناخن‌های پهن: اشخاص دارای اخلاق مثبت.
۳- ناخن‌های کوتاه: فعالیت زیاد.
۴- ناخن‌های خیلی کوچک: عدم تکاپوی قوای آمیزشی
۵- ناخن‌های مسطح: ضعف قلب، عدم تکاپوی عمل تخمدان‌ها، لمفاتیسم
۶- ناخن‌های مقعر: ضعف اعصاب، افراط در مصرف الکل.
۷- ناخن‌های سه زاویه: استعداد ناخوشی در مراکز اعصاب.
۸- ناخن‌های چهارگوش: خیالاتی بودن.
۹- ناخن‌های بادامی‌شکل: ضعف ریتین.
• دوام ناخن
دوام و مقاومت ناخن‌ها یکی از عوامل تشخیص بیماری‌ها محسوب می‌شود.
۱- ناخن‌های نازک: حساسیت مفرط، اختلال در تغذیه روزمره.
۲- ناخن‌های کلفت: اشباع مواد معدنی، تصلب شرایین، پیری قبل از موعد.
۳- ناخن‌های نرم: عدم تکاپوی ترشح غدد پاراتیروئید یا هیپوفیز.
۴- ناخن‌های سرد: استعداد ابتلا به بیماری‌های عصبی.
۵- ناخن‌های شکننده: کمبود آهک و سیلیس که تشکیل‌دهنده کراتین می‌باشد (در برخی مواقع کاهش می‌یابد مثل هنگام قاعدگی).
۶- ناخن‌های صدفی: تندخو، عصبی مزاج، ترسو
۷- ناخن‌های مخطط: بیماری‌های کلیوی.
۸- شکنندگی ناخن: بیماری‌های کلیوی، اختلالات گردش خون.
۹- ناخن‌های شیاردار (شیارها به‌صورت خطوط افقی می‌باشد): اختلال و توقف جریان خون (این حالت گاهی هنگام قاعدگی نیز مشاهده می‌شود که بعدا رفع می‌گردد).
• هلال ناخن
۱- اگر تمام انگشتان دارای هلال ناخن باشد سالم هستید.
۲- اگر شست دارای هلال ناخن باشد و بقیه خیر، سالم نیستید…
۳- اگر سفیدی هلال زیاد باشد قدرت و قوه بدن بیش‌ازحد مصرف می‌شود…
۴- اگر هلال ناگهان محو شود نشانه آن است که زیاد از حد کار می‌کنید.
• شفافیت ناخن
۱- کیفیت و کمیت ترشحات غده تیروئید می‌تواند در شفافیت ناخن تأثیر بگذارد. اگر ترشح زیاد باشد ناخن بیش‌ازحد شفاف و اگر ترشح غده کم باشد شفافیت کمتر است.
۲- اگر ناخن فاقد قسمت هلالی باشد به علت خستگی و کار زیاد است. اگر قسمت هلالی خیلی واضح و سفید باشد به علت سرعت ضربان قلب می‌باشد که اهمیتی ندارد.
۳- لکه‌های سفیدی بر ناخن‌ها ناشی از کم شدن مواد معدنی است که از افزایش اسیدتیه بدن حاصل می‌شود.
ازجمله علل دیگر، خستگی زیاد یا افراط در خوردن بعضی از غذاها (دارای چربی و قند) می‌باشد. رژیم غذایی مناسب و استراحت آن را مرتفع می‌نماید.
• گردش خون را تحریک کنید
ناخن‌های یک فرد جوان و سالم در هر هفته درست نیم میلی‌متر رشد می‌کند و در عرض حدود ۳ ماه به‌طور کامل نو می‌شوند. لذا در کنار تغذیه خوب و مغذی هر اقدامی برای تحریک خون‌رسانی به دست‌ها و پاها می‌تواند رشد ناخن‌ها را سرعت بخشد.
• بیوتین مصرف کنید تا ناخنی زیبا داشته باشید
مصرف یک ماده مغذی، به نام بیوتین که بخشی از ویتامین‌های B کمپلکس است برای سلامتی ناخن به اثبات رسیده است. بیوتین به داخل ماتریکس ناخن جذب می‌شود و در آنجا به اصلاح ناخن‌های شکننده کمک می‌کند (ماتریکس بخشی از ناخن است که در انگشت جاسازی‌شده است و سلول‌های ناخن در آنجا تولید می‌شوند).
منابع غذایی حاوی بیوتین شامل :
- زرده تخم‌مرغ
- آرد سویا
- غلات
- قارچ
- کلم‌برگ
- عدس
- شیر
- بادام‌زمینی
• نکات زیر را برای داشتن ناخن زیبا رعایت کنید
۱- غذاهای پروتئین دار را همواره با خوردن میوه‌های ترش‌مزه یا گرمسیری همراه کنید تا تبادل مواد پروتئینی را تسریع کند.
۲- روزانه سبزی‌های سبز، زرد، نارنجی رنگ تازه (کلم بروکلی، فلفل دلمه‌ای و مانند اینها) بخورید. این کار باعث تأمین پرو ویتامین مهم A و منیزیم برای ساختمان ناخن‌ها می‌شود.
۳- نان سبوس‌دار و برنج طبیعی را برای تشکیل ناخن‌های سالم و محکم دست‌وپاها در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانید
۴- هفته‌ای ۲ بار ناخن خود را به زاج سفید بمالید و با آب نیم گرم بشویید.
