بیماری
دیابت “قندخون” | راه های پیشگیری از ابتلا و درمان
در این مطلب به بررسی انواع دیابت و راه های پیشگیری و درمان این بیماری شایع خواهیم پرداخت
همانطور که می‌دانیم دیابت نوع ۲ یکی از اصلی‌ترین بیماری‌های عصر حاضر است که روز به روز در حال گسترش است.اما امروزه با پیشرفت‌های علمی می‌توانیم قند خون را با رژیم غذایی مناسب و سبک درست زندگی درمان کنیم.
در این مقاله نکات مهمی برای مواجه شدن با این بیماری را به بحث گذاشتیم:
-
مقایسه دیابت نوع ۱ با نوع ۲
-
گروه‌های در معرض خطر دیابت یا قند خون کدامند؟
-
رژیم غذایی مناسب برای کاهش ریسک ابتلا به قندخون
-
سبک درست زندگی برای کاهش ریسک ابتلا به قندخون
لازم است بدانیم امروزه افراد، بیشتر از هر زمان دیگری از این بیماری رنج می‌برند و ریسک دیابت نوع ۲ در بیشترین حالت خود قرار دارد.
اگر این شرایط تغییر نکند تخمین زده شده است که تا سال ۲۰۳۰ میلادی ۹٫۲ میلیون فرد ایرانی به این بیماری مبتلا می‌شوند.
انواع دیابت
تقسیم‌بندی دیابت به این صورت است که تقریبا ۹۰درصد مبتلا به نوع ۲، ۸درصد نوع ۱و ۲درصد مبتلا به انواع نادر این بیماری هستند.
همانطور که مشخص است دیابت نوع ۲ رایج‌ترین نوع این بیماری است و خوشبختانه این همان نوعی است که بیشترین پاسخ را به سبک زندگی ،ورزش و رژیم درمانی می‌دهد.
تخمین زده شده است که از هر ۱۶نفر در انگلستان یک نفر مبتلا به این بیماری است.
دلایل ابتلا به دیابت نوع ۲ کاملا واضح است:
- رژیم غذایی
- سبک زندگی
- استرس
- اکسیداتیو
- ژنتیک.
ریسک فاکتورهای دیابت نوع ۲ شامل:
- افزایش وزن
- چاقی
- عدم فعالیت فیزیکی
- فشار خون
- کلسترول.
علل دقیق نوع ۱ دقیق قابل فهم نیست با این حال ژنتیک و عوامل محیطی مثل (ویروس) و افزایش قدرت سیستم ایمنی نقش‌های مهمی دارند.
در ضمن شواهدی وجود دارد که ترکیبی از میکروبیوم‌های دستگاه گوارش نقش مهمی در گسترش هر دو نوع قند خون ایفا می‌کنند.
دیابت نوع ۱ در مقایسه با نوع ۲
به طور کلی دیابت شیرین نوع ۲ به نوعی، شرایطی برگشت‌پذیر است در حالی که نوع ۱، یک بیماری خود ایمنی است.
اگرچه که هر دو نوع آن به عنوان بیماری‌های مزمن می‌توانند موجب اختلال در تنظیم گلوکز و عوارض مختلفی شوند.
بیماران مبتلا به نوع ۱ در تولید انسولین ناتوانند، چرا که سیستم ایمنی بدن آن‌ها، سلول‌های تولید کننده‌ی انسولین را به عنوان عامل بیگانه تلقی کرده و به آن‌ها حمله می‌کند.
این در حالیست که مبتلایان به نوع ۲ نه تنها در تولید انسولین ناتوان نیستند بلکه حتی در مواردی بیشتر از حالت نرمال انسولین تولید می‌کنند.
اختلال اصلی در این افراد مقاومت دیواره‌ی سلول‌ها به انسولین است.
پس در درمان نوع ۲ هدف اصلی کاهش مقاومت به انسولین است.
به همین دلیل است که نوع ۱، دیابت وابسته به انسولین نام دارد.
همانطور که گفته شد دیابت نوع ۱ برگشت‌ناپذیر است اما دیابت نوع ۲ کاملا قابل کنترل است.
گروه‌های در خطر
از جمله رسیک فاکتورهای دیابت نوع ۲ می‌توان عوامل زیر را نام برد:
- ناهماهنگی هورمونی،افراط در مصرف الکل و ورزش ناکافی
- اگرچه که عوامل ژنتیکی مثل نژاد،بیشینه خانوادگی در این عوامل شرکت دارند.
- همچنین زنان بارداری که قندخون حینحاملگی دارند در خطر ابتلا به قندخون نوع ۲ هستند.
- به علاوه افراد چاق و زنانی که عدم تعادل هورمون دارند (مثل مبتلایان به تخمدان پلی کیستیک) در خطر ابتلا قرار دارند.
نکته‌ی مهم بعدی این است که احتمال ابتلای فردی که یکی از اعضای خانواده‌اش به این بیماری مبتلاست ۵ تا ۶ بار بیشتر از افراد عادی است.
به یاد داشته باشید که این بیماری خود به تنهایی می‌تواند با سایر مشکلات سلامتی ارتباط داشته باشد.
به این ترتیب که افزایش سطح قندخون می‌تواند در طول زمان به اندام‌ها و ارگان‌های مختلف آسیب برساند مثل:
- آسیب به گردش خون کوچک و بزرگ که این خود باعث مشکلات قلبی می‌شود
- سکته
- آسیب چشم
- کلیه
- اعصاب
- پاها.
پس اگر عامل اصلی تمام این مشکلات دیابت است بهترین راه تحت کنترل قرار دادن آن، کاهش وزن است .
چه استراتژی‌هایی برای کاهش ریسک فاکتورها وجود دارد؟
- تغیرات اساسی در رژیم غذایی و سبک زندگی
- افزایش فعالیت بدنی
- رژیم غذایی گیاهخواری می‌تواند به میزان چشمگیری سطح قندخون را کم کند.
رژیم درمانی
اگر بخواهیم این موضوع را از جنبه‌ی رژیم درمانی بررسی کنیم تعادل سطح ph با کاهش اسیدیته‌ی خون یکی از قویترین راه‌های کاهش خطر این بیماری است.
این عامل از طریق کاهش غذاهای اسیدی و افزایش غذاهای بازی به وقوع می‌پیوندد.
غذاهای اسیدی مانند: گوشت، غذاهای غنی از پروتئین
غذاهای اسیدی باعث افزایش سطح کورتیزول شده که هورمون کورتیزول خود باعث مقاومت به انسولین می‌شود.
چگونه از ابتلا به قندخون جلوگیری کنم؟
۱– نه به قند و شکر
یکی از مواردی که باعث مقاومت به انسولین می‌شود مصرف قند و شکر است.
در گام اول با حذف قندهای ساده مثل کیک و بیسکوییت و عسل شروع کنید.
سپس پس از مدتی شروع به کاهش بار گلایسمیک کربوهیدرات‌های مصرفی کنید.
برای مثال سعی کنید در انتخاب بشقاب غذایی روزانه ،۵۰ درصد از سبزیجات غیر نشاسته‌ای استفاده کنید.
۲– خوردن غذای طبیعی
غذاهای فراوری شده می‌توانند باعث افزایش قندخون، التهاب و کاهش قدرت سم زدایی کبد شوند.
تمرکز غذایی خود را بر سبزیجات تازه، حبوبات، آجیل و ماهی قرار دهید.
۴- مصرف کافی پروتئین
سعی کنید ۲۰ تا ۳۰ درصد از کالری روزانه‌ی خود را از پروتئین دریافت کنید تا از دیابت نوع ۲ دوری کنید.
البته سعی کنید در مصرف پروتئین افراط نکنید.
۵- رژیم غذایی خود را سرشار از فیبر کنید
رژیم غذایی پر فیبر نه تنها باعث می‌شود احساس سیری کنید بلکه سطح قندخون و کلسترول را تنظیم می‌کند.
بهترین منابع فیبر شامل:
- آجیل
- دانه‌ها
- حبوبات
- سیر
- پیاز
- کاسنی
- گیاهان برگ سبز
۶- ویتامین‌ها و مواد معدنی
- منیزیم یک ماده معدنی قوی که باعث افزایش حساسیت به انسولین و کنترل متابولیسم می‌شود چرا که یک کوفاکتور مهم در متابولیسم کربوهیرات است.
- کمبود ویتامین D یک رسیک فاکتور ابتلا به دیابت نوع ۲ است.
- ویتامین B12 و فولات در رژیم‌های غذایی ضد قند خون توصیه می‌شوند.
- مکمل‌های ویتامین D3 به عنوان کم کننده‌ی التهاب و استرس اکسیداتیو در افراد دیابتی عمل می‌کنند.
سبک زندگی مناسب برای جلوگیری از ابتلا به دیابت
البته که تغییرات غذایی بسیار مهم هستند اما تغییر سبک زندگی نیز بسیار توصیه شده است
۱- خواب
خواب کمتر از ۷-۸ ساعت در شب یک ریسک فاکتور خطرناک است چرا که خواب مقاومت به انسولین را کم می‌کند و بر متابولیسم انرژی تاثیر می‌گذارد.
به علاوه
- از نور آبی هنگام خواب دوری کنید.
- دو الی سه ساعت قبل از خواب شام خود را میل کنید.
- در اتاق تاریک بخوابید که باعث افزایش هورمون ملاتونین می‌شود.
۲- ورزش
شواهد قویی مبتنی بر اهمیت ورزش منظم وجود دارد که از هر دو نوع این بیماری جلوگیری می‌کند.
فقط راه رفتن ۳۰دقیقه در طول روز به سادگی ریسک این بیماری را تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهد.
۳- استرس
استرس عامل مهمی در سطح قند خون به شمار می‌رود.
مدیریت استرس کاری است که همه‌ی ما باید انجام دهیم اما اگر شما در خطر ابتلا به این بیماری هستید این موضوع برای شما بسیار پر اهمیت‌تر است.
تکنیک‌های زیر در این راه به شما بیشتر کمک می‌کنند.
- یوگا
- مدیتیشن
- نفس عمیق
