راش کهنه‌ی ‌بچه

ایجاد زخم و التهاب در پوست ناحیه بستن کهنه یا پوشک که به آن راش کهنه (پوشک) بچه (nappy rash) گفته می‌شود از مشکلات شایع نوزادان و کودکان است و تقریبا در تمام نوزادان و کودکان روی می‌دهد و می‌تواند موجب تحریک پذیر شدن آنها شود.

بهترین روش پیشگیری از راش کهنه:

• تمیز و خشک کردن کامل ناحیه
• تعویض مکرر کهنه یا پوشک
• مالیدن کرم محافظ است.

در صورتی که راش کهنه در اثر عفونت با قارچ کاندیدا ایجاد شده باشد باید با کرم ضدقارچ تحت درمان قرار گیرد.

عامل مستعد کننده بیماری

تعویض ناکافی کهنه و پوشک است. معمولا راش کهنه هنگامی ایجاد می‌شود که آمونیاک ادرار یا مدفوع، پوست ناحیه را تحریک می‌کند.
گاهی استفاده از فرآورده‌های دارای عطر یا بعضی پاک کننده‌های مورد استفاده در شستشوی لباس و کهنه نوزاد موجب تحریک پوست و تشدید راش می‌شود. چنانجه راش در مناطقی ایجاد شده که با کهنه تماس مستقیم ندارد (مثلا در چین های بین ساق‌ها و کشاله ران)، ممکن است علت آن، عفونت‌هایی مانند عفونت با کاندیدا (نوعی قارچ) باشد.

عوامل برانگیزاننده بیماری عبارتند از :

• تحریک پوست حساس به وسیله آمونیاک ادرار
• حساسیت غذایی
• حضور قارچ کاندیدا در چین‌های پوست

 علایم بیماری عبارتند از:

• قرمزی ناحیه بستن کهنه یا پوشک (ولی نه بر چین‌های پوست)
• گاهی راش توام با پوسته ریزی در ناحیه بستن کهنه
• درد و ناراحتی ناحیه
• ایجاد تاول در پوست ناحیه در صورت عدم درمان.

چگونه می‌توان به پیشگیری و درمان راش کهنه کمک کرد؟

• با عوض کردن کهنه و پوشک نوزاد. حداقل ۸ بار در روز و شستشو و تمیز کردن کامل ناحیه با آب (و بدون محلول‌های معطر) و سپس خشک کردن کامل.
• با مالیدن کرم محافظ حاوی روغن کرچک و روی یا پماد بابونه یا کالندولا به محض بروز اولین علایم قرمزی در پوست ناحیه.
• با بستن پوشک و کهنه تا حدامکان و قرار دادن پوست ناحیه مبتلا در برابر نور آفتاب برای مدت کوتاه.

درمان های مرسوم

در صورت برطرف نشدن راش طی چند روز، باید کودک به وسیله پزشک معاینه شود.
در صورت وجود عفونت قارچی (با قارچ کاندیدا)، کرم ضدقارچ به وسیله پزشک تجویز می‌شود.
گاهی از کرم کورتون ضعیفی به منظور کاهش التهاب برای مدت چند روز استفاده می‌شود.

درمان تغذیه ای

گاهی حساسیت غذایی، به ویژه در دوره از شیر گرفتن کودک، که با شروع غذاهای جدید همراه است موجب راش کهنه می‌شود. ممکن است بعضی کودکان مبتلا به عدم تحمل شیر گاو (شیر خشک) باشند.
اگر مادرانی که به فرزند خود شیر می‌دهند. پروبیوتیک بخورند یا آن را به نوزاد بدهند. ممکن است راش کهنه ناشی از قارچ کاندیدا بهبود یابد.

هومیوپاتی

•  اغلب، داروهای هومیوپاتیک مورد استفاده در سایر التهاب‌های پوستی (درماتیت‌ها) برای درمان راش کهنه هم موثر است.
• از جمله این داروها می‌توان Rhus toxicodendron ، گوگرد و Calcarea carbonica را نام برد که همگی باید به وسیله متخصص هومیوپاتی تجویز شوند.

پرسش و پاسخ

• کدام کرم‌ها برای محافظت از محل بستن کهنه مناسبند؟

کرم‌های مخصوص بچه معمولا حاوی لانولین هستند که این ماده با پوست کودک بسیار سازگار است و از پوسته پوسته شدن سطح پوست و چین‌های پوست جلوگیری می‌کند.
برای پیشگیری از سوزش ناشی از ادرار هم مفید است و موجب نرمی پوست نیز می شود.
وازلین هم می‌تواند مانند سدی، محافظت از پوست در برابر میکروب‌ها و قارچ‌های مهاجم را بر عهده بگیرد.
از بروز التهاب و تحریک پوست جلوگیری کند و موجب نرمی و لطافت پوست در هوای سرد شود.

برای نرم شدن پوست کودک و ایجاد رطوبت پوست و نیز پاک کردن پوست، در هر بار تعویض پوشک یا بعد از هر بار استحمام، باید از ترکیبات نرم کننده که معمولا به شکل لوسیون ساخته می شوند استفاده کرد.
کمی از آن را به پنبه آغشته کرد و به آرامی بر روی پوست کودک مالید.
پس از عوض کردن پوشک باید ناحیه را با صابون مخصوص بچه و آب ولرم شست و با حوله نرم خشک کرد.
سپس کرم بچه را به محل مالید.
اگر از پارچه‌های نرم به عنوان کهنه استفاده می‌کنید برای استفاده دوباره آنها را با مواد پاک‌کننده ضدحساسیت و بدون رنگ بشویید.

منبع: کتاب راهنمای جامع سلامت در خانواده