سیاه سرفه

سیاه سرفه (whooping coughیا pertussis) نوعی بیماری میکروبی بسیار مسری است که قبل از روی کار آمدن واکسن ضد آن شیوع زیادی داشت. این بیماری در کودکان زیر یک سال از سایر سنین شایع‌تر است و می‌تواند در این گروه سنی موجب مرگ شود، سیاه سرفه همچنین تا زیر ۲ سالگی، بیماری خطرناکی به شمار می‌آید.

سیاه سرفه در اثر میکروبی به نام  Bordetella pertussis که می‌تواند نای و راه‌های هوایی ریه‌ها را آلوده کند. میکروب سیاه سرفه از طریق سرفه و عطسه انتشار می‌یابد. ممکن است مرحله اولیه بیماری یک تا دو هفته طول بکشد و طی این مدت، کودک به شدت برای دیگران آلوده کننده به شمار می‌آید.
معمولا بیماری طی ۴تا۱۰ هفته (در صورت عدم بروز عوارض) تشدید می‌یابد و سپس کاهش پیدا می‌کند. البته ممکن است تا مدتی سرفه خشک ادامه داشته باشد.
حمله اول بیماری سیاه سرفه موجب ایمنی کامل بیمار نمی‌شود ولی معمولا حمله دوم آن خفیف‌تر است و ممکن است به عنوان سیاه سرفه تشخیص داده نشود.

علایم بیماری

علایم بیماری معمولا تا ۲ هفته بعد از آلوده شدن به میکروب بیماری بروز می‌کند. این علایم عبارتند از :

• علایم شبیه سرماخوردگی خفیف در ابتدا و سپس سرفه‌های شدید و پی‌در‌پی که به یک دم با صدای دارای فرکانس بالا و شبیه به خس خس منتهی می‌شود (اغلب سرفه در طول شب شدت پیدا می‌کند)
• وجود مقدار زیادی خلط، استفراغ ناشی از سرفه‌های طولانی
• وجود بثورات دراطراف صورت و چشم‌ها و نیز خونریزی که این موارد به دلیل پاره‌شدن مویرگ‌خونی دراثر سرفه روی می‌دهد.
• ادامه سرفه اغلب برای مدت چند هفته.

درمان های مرسوم

• پس از تشخیش بیماری به وسیله پزشک که با توجه به نوع و صدای مشخص سرفه صورت می‌گیرد و با آزمایش ترشحات گرفته شده از بینی به وسیله‌ی سواب به تایید می‌رسد. درمان آغاز می‌شود. 
• چنانچه سیاه سرفه در مرحله اولیه تشخیص داده شده باشد. با تجویز آنتی‌بیوتیک اریتروماسین، به وسیله پزشک ممکن است پیشرفت بیماری متوقف شود و شدت آن کاهش یابد.
  اگر کودکی که بر ضد سیاه سرفه واکسینه نشده است در معرض این بیماری قرار بگیرد، باید از اریترومایسین به عنوان داروی پیشگیری کننده استفاده شود.
• کودکان بدحال باید به منظور پایش بیماری و سایر اقدامات لازم از جمله مایع درمانی وریدی و اکسیژن درمانی (درصورت لزوم) در بیمارستان بستری شوند.

توجه

چنانچه کودک، کمتر از یک سال سن دارد و علایم سیاه سرفه در وی مشاهده می‌شود باید بلافاصله به وسیله پرشک مورد معاینه و درمان قرار گیرد.

درمان تغذیه‌ای 

مکمل‌های مولتی ویتامین/ مینرال می‌توانند دستگاه ایمنی کودک را تقویت کنند.
درخلال عفونت، باید مصرف قند را محدود کرد و به کودک، مکمل مولتی ویتامین/مینرال داد.
بعضی موادغذایی به ویژه ویتامینC و روی به برقراری و تحریک عملکرد دستگاه ایمنی کمک می‌کنند.

هومیوپاتی

داروهای اصلی هومیوپاتیک که در درمان سیاه سرفه به کار می‌روند عبارتنداز:

Belladonna, Drosera و Cuprum malallicum که هر سه باید به وسیله‌ی متخصص هومیوپاتی تجویز شوند.

پرسش و پاسخ

• بیماری سیاه سرفه چه عوارضی دارد؟

عوارض بالقوه سیاه سرفه عبارتنداز:

• تشنج، ذات الریه (پنومونی) و برونشکتازی (اتساع دایمی راه‌های هوایی)
• التهاب گوش میانی (اتیت میانی) 
• فعال شدن سل نهفته
• زخم شدن لجام زبان (چین مخاطی زیر زبان)
• خونریزی بینی و خونریزی زیر ملتحمه چشم نیز از عوارض سیاه سرفه هستند.

منبع: کتاب راهنمای جامع سلامت در خانواده