شستشوی دست و صورت

شستشوی دست و صورت

• دست‌هایتان را با آب گرم خیس کنید و با استفاده از صابون مایع یا صابون قالبی خوب دست‌ها را به هم بمالید تا صابون کف کند.
• این کار را پانزده‌تا بیست ثانیه ادامه دهید.
• تمام سطوح دست، از پشت دست‌ها گرفته تا مچ دست، لای انگشتان دست و زیر ناخن‌ها را به‌خوبی بشویید و با آب روان آبکشی کنید.
• سپس با حوله‌ی تمیز و خشک یا دستمال‌کاغذی دستتان را خشک‌کنید.
• اگر پوست خشکی دارید یا مبتلابه اگزمای دست هستید، باید پس از خشک‌کردن دست‌ها از مرطوب‌کننده‌ی مناسبی استفاده کنید.

تعداد دفعات:

دفعات شستشوی دست و صورت، رقم مشخصی ندارد و در افراد با سنین و مشاغل گوناگون متفاوت است؛ اما به‌طورکلی، بهتر است:

• پس از برخاستن از خواب شبانه
• پس از بازگشت از کار روزانه
• شب‌ها پیش از خواب

صورت شسته شود. در حقیقت، شاید بهترین زمان‌ها برای شستشو همان زمان‌های وضو گرفتن باشد.

درباره‌ی شستشوی دست‌ها نیز باید توجه کرد که امروزه شستشوی دقیق دست‌ها یکی از روش‌های مفید و ثابت‌شده در کاهش انتقال میکروب‌ها و مقابله با عفونت‌هاست و باید جدی گرفته شود.

والدین یک خانواده ضمن رعایت نکات بهداشتی از سوی خود، باید به فرزندان نیز آموزش‌های صحیح را ارائه دهند.

زمان شستشوی دست‌ها:

همیشه دست‌های خود را در این مواقع بشویید:

• پس از رفتن به توالت
• پس از تعویض پوشک بچه
• پس از تماس با حیوانات یا فضولات آنها
• پیش یا پس از آماده کردن غذا (به‌خصوص وقتی با گوشت، مرغ یا ماهی خام سروکار دارید)
• پس از هر وعده‌ی غذایی
• پس از هر بار پاک کردن بینی
• به دنبال عطسه یا سرفه کردن درون کف دست
• پیش و پس از مراقبت از زخم‌ها و بریدگی‌ها
• پیش و پس از تماس با فرد بیمار یا مجروح
• پس از حمل زباله
• پیش از گذاشتن یا برداشتن لنزهای تماسی چشم
• پس از مراجعت از مکان‌های عمومی مانند فرودگاه، ایستگاه‌های اتوبوس، مترو یا رستوران‌ها

صابون مایع یا قالبی:

• بهترین روش برای شستشوی دست و صورت، استفاده از آب روان و صابون معمولی است.
• دمای آب بهتر است ولرم یا مایل به گرم باشد تا قدرت پاک‌کنندگی بیشتری داشته باشد.
• صابون مصرفی نیز بهتر است که صابون گلیسیرینه، صابون کرم‌دار یا صابون بچه باشد. (به‌خصوص برای کسانی که مجبورند بارها و به فاصله‌ی کم، دست‌های خود را بشویند).
• مصرف صابون‌های معمولی و به‌خصوص صابون‌های مایع به‌دفعات زیاد در طول روزبه پوست می‌رساند و موجب خشکی و شروع فرآیند اگزمای تماسی – تحریک می‌شود.

صابون مایع در مکان‌های عمومی:

در مکان‌های عمومی مانند اداره‌ها، مدارس، رستوران‌ها و … روشی مناسب‌تر از شستشو با این صابون‌ها وجود ندارد، چراکه استفاده از صابون‌های قالبی در این مکان‌ها می‌تواند به انتشار آلودگی کمک کند. به‌هرحال، صابون‌های مایع به پوست دست آسیب می‌رسانند. پس بهتر است از انواع استاندارد و ملایم‌تر آن استفاده شود تا اثر خشک‌کنندگی و آسیب‌رسانی کمتری برای پوست داشته باشند. توصیه می‌کنم که پس از شستشوی دستها به‌خصوص با صابون مایع، از کرم مرطوب‌کننده‌ای مانند وازلین معمولی برای جلوگیری از خشکی دست‌ها استفاده شود.

آب‌خنک یا گرم:

درباره‌ی دمای آب باید به این نکته توجه کرد که آب گرم توانایی زدودن آلودگی و چربی بیشتری دارد؛ بنابراین، افرادی که پوست چرب دارند، بهتر است ابتدا صورت خود را با آب گرم بشویند و سپس با استفاده از آب سرد موجب نشاط و جمع شدن منافذ پوست خود شوند. نکته‌ی مهم دیگر این است که اگر درجایی صابون یافت نشد، فقط با آب‌دست‌های خود را بشویید. یادتان باشد که شستشوی دست‌ها با آب روان نیز می‌تواند بسیاری از میکروب‌ها را از دست بزداید.

صابون آنتی باکتریال:

بهتر است برای شستشوی معمولی دست و صورت، از صابون‌های آنتی باکتریال استفاده نشود؛ زیرا امکان مقاوم شدن میکروب‌ها به این مواد وجود دارد.
بهترین صابون، صابون‌های معمولی با PH مناسب است که ملایم‌ترین آنها، صابون‌های بچه یا گلیسیرینه یا کرم‌دار است.

آموزش کودکان:

آموزش صحیح به کودکان و اجبار آنها در شستشوی دست‌ها در پیشگیری از بسیاری از عفونت‌های باکتریایی و ویروسی می‌تواند مؤثر باشد. برای این‌که عمل شستن دست‌ها در کودکان به عادت تبدیل شود، سعی کنید هنگام شستشوی دست‌ها با آنها همراه باشید و شیوه‌ی شستشوی صحیح را به آنها بیاموزید. به آنها تذکر دهید تا شستشوی دستها پس از رفتن به توالت، پس از پایان از بازی و پیش از غذا خوردن را فراموش نکنند و دست‌های نشسته‌ی خود را داخل دهان نبرند و چشم‌های خود را با این دست‌ها مالش ندهند. بچه‌ها پوست بسیار لطیف و حساسی دارند؛ بنابراین، بهترین روش برای شستشوی دست‌های آنان، استفاده از صابون بچه یا شامپوست. شستشوی درست دست‌ها در مهدکودک می‌تواند از ابتلا به بسیاری از بیماری‌های میکروبی و ویروسی تنفسی و گوارشی جلوگیری کند.

شستشوی دست‌ها مانع از انتقال بسیاری از باکتری‌ها و ویروس‌ها و نیز انگل‌ها می‌شود و در کاهش بسیاری از بیماری‌های پوستی عفونی مانند زرد زخم بسیار مفید خواهد بود.

خشک‌کردن دست‌ها:

بهترین روش برای خشک‌کردن دست‌ها پس از شستشو، استفاده از حوله‌ی تمیز، خشک و نخی یا دستمال‌کاغذی‌های استاندارد و لطیف است. درباره‌ی استفاده از دستگاه‌های خشک‌کن، نظرات متفاوتی وجود دارد. به‌هرحال، در موقعیت ضروری و در صورت فقدان دستمال‌کاغذی یا حوله، مصرف گاه‌به‌گاه آن‌ها اشکال ندارد. بهترین حوله برای خشک‌کردن دست و صورت، حوله‌ی تمیز، خشک و با جنس ملایم است. جنس حوله باید به‌گونه‌ای باشد قدرت که بالایی در جذب آب داشته باشد. دستمال‌کاغذی نیز باید استاندارد و لطیف باشد تا موجب آسیب زدن به پوست نشود. برخی دستمال‌کاغذی‌ها معطرند و در افرادی که حساسیت دارند، مشکل سازند.

دستمال مرطوب:

این دستمال‌ها در مواقع ضروری خوبند، اما هرگز جایگزین شستشوی دست‌ها با آب و صابون نخواهند شد، زیرا آب روان بسیاری از میکروب‌ها و آلودگی‌ها را از سطح پوست جدا می‌کند و با خود به چاه می‌برد، اما دستمال‌های مرطوب فاقد این توانایی‌اند. به‌علاوه، گاهی افراد به عطرها و مواد نگهدارنده و ضدعفونی‌کننده‌ی این دستمال‌ها حساسیت دارند و به‌ویژه در کودکان سبب مشکلاتی می‌شود. پس فقط در مواقع ضروری و در شرایطی که دسترسی به آب و صابون نیست، از دستمال‌های مرطوب استفاده کنید.

ژل ضدعفونی‌کننده:

امروزه ژل‌های ضدعفونی‌کننده‌ی متعددی در بازار موجود است که برخی حاوی الکل و برخی بدون الکل هستند. مصرف گاه‌به‌گاه این ضدعفونی‌کننده‌های حاوی الکل در درمان آلودگی‌ها و میکروب‌ها می‌تواند بسیار مؤثر و مفید باشد. ابن ضدعفونی‌کننده‌ها اغلب از آب و صابون در کشتن باکتری‌ها و ویروس‌ها مؤثرترند. مصرف این ژل‌ها در مواردی که فرد با وسایل یا افراد آلوده در تماس است، منعی ندارد. برخی از انواع تجاری آن‌ها حاوی مواد مرطوب‌کننده‌ای است که مانع خشکی بیش‌ازحد پوست می‌شوند. البته که مصرف مکرر و طولانی‌مدت این مواد می‌تواند برای پوست دست آسیب‌رسان باشد؛ بنابراین مصرف ژل‌های ضدعفونی‌کننده را فقط در موارد ضروری توصیه می‌کنیم و به‌عنوان یک اصل کلی باید گفت که هیچ‌چیز نمی‌تواند جایگزین شستشوی دست‌ها با آب روان و صابون شود.

منبع: کتاب مجموعه مباحث طلایی درباره پوست، مو و زیبایی