گرفتگی عضلات فک‌ها
خشک و سفت شدن عضلات فک‌ها ناشی از استرس، اضطراب، التهاب یا آسیب‌های فیزیکی است. همچنین جویدن بیش از حد، مانند زمانی که آدامس می‌جویم می‌تواند از علل دیگر خشک و سفت شدن عضلات فک‌ها باشد.
وظیفه این عضلات کنترل حرکات مفاصل فک‌هاست، مانند باز و بستن دهان، جویدن و خمیازه کشیدن.
مفصل فک‌ها که آن را مفصل فکی-گیجگاهی می‌نامیم مانند یک کاسه و یک توپ درون کاسه است، درست مانند مفصل شانه.
علت گرفتگی عضلات فک‌ها
گرفتگی عضلات فک‌ها ممکن است یکطرفه یا دوطرفه باشد، یا ناگهانی اتفاق بیفتد و تدریجی باشد و به مدت طولانی ادامه پیدا کند.
همچنین ممکن است با درد همراه باشد.
استرس و اضطراب
مهم‌ترین علل گرفتگی و سفت شدن عضلات است.
وقتی که فرد مضطرب است، ناخودآگاه فک‌ها را به هم فشار می‌دهد یا دندان قروچه می‌کند.
با تکرار این وضعیت عضلات فک‌ها دچار گرفتگی می‌شوند.
درست به همان گونه که وقتی فردی دچار استرس می‌شود، دستان خود را محکم مشت کند، درنتیجه بر اثر گرفتگی عضلات بازو فرد در ناحیه شانه احساس درد می‌کند.
کزاز
کزاز هم یک عفونت باکتریایی است. عامل آن باکتری «کلستریدیوم تتانی» است. این باکتری سمی تولید می‌کند که موجب انقباض دردناک عضلات ناحیه گردن و فک‌ها می‌شود.
با توجه به شدت عفونت، فرد هنگام باز کردن دهان یا بلع دچار مشکل می‌شود.
خوشبختانه کزاز با تزریق واکسن قابل پیشگیری است.
دندان قروچه
دندان قروچه علت دیگر این عارضه است که با گذاشتن محافظ دندانی می‌توان از عوارض آن پیشگیری کرد.
آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید هم بیماری مزمن سیستم ایمنی است که می‌تواند موجب التهاب مفاصل شود.
تقریبا نیمی از افرادی که دچار این بیماری هستند علائم خشکی مفصل فک را تجربه کرده اند.
علایم این بیماری به صورت:
- سفتی فک‌ها
- درد
- خشکی و التهاب مفاصل
- تب پایین
- کاهش وزن ناخواسته
- ظهور برجستگی زیرپوستی در ناحیه مفاصل انگشتان و آرنج نمایان می‌شود.
استئوآرتریت
استئوآرتریت هم که بیماری مزمنی است، ممکن است روی مفصل فک تاثیر بگذارد.
این بیماری معمولا افراد بالاتر از ۶۵ سال را مبتلا می‌کند.
براساس مطالعات مرکز تحقیقات دندان پزشکی آمریکا، در کشور آمریکا ۱۰ میلیون نفر حداقل یک بار دچار اختلال مفصل گیجگاهی شده‌اند.
علایم و نشانه‌های خشکی مفصل فکی۔ گیجگاهی
با توجه به علت عارضه بیمار ممکن است شاهد علایم مختلفی باشد، از جمله: درد فک، گوش، صورت و گردن هنگام لمس؛ مشکل در باز کردن دهان و جویدن؛ ایجاد صدای کلیک هنگام جویدن و سردرد.
راه‌های درمان
در صورت مواجه شدن با این مشکل روش‌هایی وجود دارد که به کمک آنها می‌توان تا حد زیادی گرفتگی عضلات فک‌ها را برطرف کرد.
تمرینات کششی کشش شل کننده فک‌ها
ابتدا نوک زبانتان را پشت دندان‌های فک بالا قرار دهید.
فک پایین را طوری که از فک بالا فاصله بگیرد به سمت پایین بکشید.
سعی کنید عضلات فک‌ها در حالت استراحت قرار بگیرند.
تمرین Goldfish
با نوک زبان سقف دهانتان را فشار دهید.
انگشت سبابه‌تان را روی مفصل فکی-گیجگاهی و انگشت دیگر را روی چانه قرار دهید و فک پایین را تا حدی که امکان دارد به کمک انگشت دوم پایین بکشید.
دهانتان را ببندید و دوباره این ورزش را تکرار کنید.
تمرین مقاومت دهان در مقابل باز شدن
چانه را در دست راستتان نگه دارید، به طوری که انگشت شست زیر چانه قرار بگیرد و انگشت سبا به بالای لب‌ها.
با انگشت شست به آرامی به زیر چانه فشار بیاورید.
در حالی که به زیر چانه فشار می‌آورید، سعی کنید دهانتان را باز کنید.
چند ثانیه در این وضعیت باقی بمانید و بعد به آرامی دهانتان را ببندید.
تغییر رژیم غذایی
فردی که دچار خشکی و گرفتگی عضلات فک شده باید رژیم غذایی مناسبی را انتخاب کند تا کمترین فشار به فک‌ها وارد شود.
به عنوان مثال مواد غذایی‌ای را انتخاب کند که نرم هستند و برای جویدن نیاز به فشار زیاد فک‌ها ندارند.
استفاده از وسیله محافظ دهان
این وسیله محافظت کننده فک از فشاری که روی فک‌ها وارد می‌شود به میزان قابل توجهی می‌کاهد.
مزیت دیگر آن اینکه مانع دندان قروچه می‌شود.
استفاده از دیاترمی موج کوتاه
در این روش با استفاده از امواج الکترومغناطیسی می‌توان درد و تورم ناحیه مبتلا را درمان کرد.
منبع: هفته نامه سلامت
