بررسی محاسن و معایب احتمالی کراتینه کردن موها

یکی از اقدامات زیبایی که امروزه طرفداران زیادی پیدا کرده، کراتینه کردن موهاست که گرچه راهکار خوبی برای داشتن موهایی نرم، صاف و درخشان به نظر می‌رسد، بدون درنظر گرفتن شرایط خطر احتمالی می‌تواند تهدیدی برای سلامت باشد.
در واقع، کراتینه کردن موها نیز مانند بسیاری دیگر از خدمات زیبایی، نیازمند شناخت روش‌های درست، زمینه‌های خطر و مراقبت‌های لازم خواهد بود تا زیبایی طبیعی فرد هر چه بیشتر و بهتر حفظ شود و سلامت پوست و موها آسیب نبیند.

کراتین مو؛ عامل طراوت و درخشندگی موها

کراتین ماده‌ای پروتئینی است که در ساختمان طبیعی مو، پوست و ناخن وجود دارد و در استحکام آنها نقش مهمی ایفا می‌کند.
علاوه بر این عامل درخشندگی و نرمی موهاست.
کراتین از بدو تولد در بدن وجود دارد اما بعد از دوران بلوغ، سطح این ماده تحت تاثیر هورمون‌های جنسی به تدریج افزایش می‌یابد.
به همین علت موها در سنین ۲۵ تا ۳۰ سالگی در بهترین حالت خود هستند اما پس از این سن، کراتین خیلی آرام و تدریجی شروع به کم شدن خواهد کرد.

چرا موها زبر و نازیبا می‌شوند؟

موهای انسان به دو دلیل دچار کمبود کراتین می‌شود که ژنتیک اولین عامل آن است.
بعضی کودکان به دلیل اختلال در ساخت کراتین، از بدو تولد موهای خشک، شکننده و وزوزی دارند که درمان قطعی برای آنها وجود ندارد.

عامل دیگر کمبود کراتین، اکتسابی است که ناشی از آسیب موها در اثر موارد زیر خواهد بود.:

• استفاده مکرر از شوینده‌های قوی
• فر زدن یا صاف کردن مکرر موها با حرارت بالا
• مواجهه زیاد با رنگ مو و اکسیدان
• استفاده از برس‌های زبر یا برس کشیدن‌های شدید و مکرر
• دستکاری مداوم موها به دلیل فشارهای عصبی 

همه این عوامل در صورت تکرار، فواصل کوتاه و حرارت‌های بالا مشکل زاست و به ساقه موها آسیب ژنتیکرساند.
اما اتو کشیدن گهگاه موها یا استفاده از رنگ استاندارد هر چند ماه یکبار و… هیچ مانعی ندارد.
نتیجه این آسیب‌ها، از بین رفتن نرمی، درخشندگی و طراوت موها و ایجاد زیری، کدری و فرهای نازیبا خواهد بود.
در چنین شرایطی کراتینه کردن موها روشی برای جبران بخشی از کراتین از بین رفته است.

کراتینه کردن موها؛ راهکاری برای جبران موهای آسیب دیده

بهترین درمان برای رفع آسیب‌های وارد شده به موها، اجتناب از عوامل زمینه‌ساز مانند شستشوی مکرر، حرارت بالای اتوی مو، سشوار کشیدن زیاد و … است.
درمرحله بعد می‌توان با استفاده از کرم‌های کراتین در آرایشگاه یا منزل تا حدی کمبود کراتین را جبران کرد و درخشندگی و زیبایی را به موها بازگرداند.
در ترکیب کرم‌های کراتینه، ماده‌ای به نام «فرمالدئید» وجود دارد.
این ماده تحت تاثیر حرارتی که برای کراتینه کردن داده می‌شود، مقداری جذب موها می‌شود و مقداری نیز روی ساقه موها باقی می‌ماند که علاوه بر لطافت، حالت ضخیم‌تری نیز به موها می‌دهد.
البته این ضخامت پس از چند نوبت شستشو، به تدریج کاسته و نرمی و درخشندگی موها به مرور کم می‌شود.
درنتیجه فرد برای داشتن چنین موهایی تمایل به تکرار کراتینه موها پیدا می‌کند.

عوارض جدی کراتینه ناشی از استفاده مکرر آن است؟

کرم‌های کراتین غلیظ به دلیل وجود فرمالدئید بیشتر و همچنین استفاده از گرمای شدید، تاثیر بهتری روی موها خواهند داشت.
اما زمینه خطر ماده را تشدید می‌کنند.
درواقع فرمالدئید می‌تواند از طریق پوست، چشم‌ها و استنشاق مشکل‌ساز باشد.
لازم به ذکر است مواجهه مکرر و مستمر با این ماده به واسطه کراتینه کردن موها در فواصل کوتاه در طولانی مدت، ممکن است باعث بیماری‌های جدی مانند سرطان شود.
اما انجام ۱ یا ۲ بار کراتینه طی سال نمی‌تواند تهدید کننده باشد.
همچنین مواجهه با مقدار زیاد مواد کراتینه می‌تواند زمینه‌ساز تحریکات پوست یا چشم شود و در افراد مستعد نیز عامل حساسیت خواهد بود.

استفاده مکرر از شوینده‌های قوی، فر زدن یا صاف کردن مکرر موها با حرارت بالا، مواجهه زیاد با رنگ مو و اکسیدان، استفاده از برس‌های زبر یا برس کشیدن‌های شدید و مکرر، دستکاری مداوم موها به دلیل فشارهای عصبی همگی باعث کاهش کراتین طبیعی موها می‌شوند.

مهم‌ترین توصیه‌های کاهش عوارض کراتینه

بی‌شک حق هر فردی داشتن موهایی زیبا، لطیف و خوش حالت است.
مسلما کراتینه می‌تواند به افرادی که دچار زبری و خشکی موها شده‌اند، کمک کند اما برای کاهش عوارض این کار بر سلامت لازم است حداقل ۳ ماه بین دوره‌های کراتینه فاصله باشد و از انجام مکرر آن پرهیز شود.
حرارت لازم برای گرم‌کردن کرم کراتینه نباید خیلی زیاد باشد زیرا هرچه گرما بیشتر باشد، آزادشدن فرمالدئید نیز بیشتر خواهدبود.
از این رو، انواع کراتین‌های خانگی به دلیل اینکه نسبت به سالن‌های آرایشی با گرمای کمتری انجام می‌شود، خطر بسیار کمتری دارند.
کارکنان سالن‌های آرایشی به دلیل مواجهه مستمر نیاز به مراقبت‌های جدی‌تری خواهند داشت.

مهمترین توصیه‌ها برای این افراد را می‌توان چنین برشمرد:

• از آنجا که بیشترین آسیب گاز فرمالدئید، استنشاقی است، توصیه می‌شود این کار در اتاقی جدا از دیگر خدمات آرایشی انجام شود تا دیگر کارکنان و مراجعان آرایشگاه در معرض استنشاق آن نباشند.
• هواکش‌های مخصوص قوی در اتاق کراتینه تعبیه شود.
• از حداقل گرما برای انجام کراتینه موها و سشوار موها استفاده شود.
• برای کاهش تماس پوست با مواد، دستکش پوشیده شود.
• از ماسک‌های مخصوص که به خوبی اطراف بینی را می‌پوشانند، استفاده شود تا بتواند تمامی ذرات معلق را جذب کند.
  این ماسک‌ها قابلیت استفاده حدود ۳-۲ هفته را دارند و تا حد بالایی آسیب‌های استنشاقی را کاهش می‌دهند.
• عینک‌هایی که کاملا اطراف چشم‌ها را می‌پوشاند، مانع ورود گاز به چشم‌ها می‌شود که در صورت استفاده بسیار عالی است.
• پیش بند یا لباس مخصوص آستین بلند بپوشند تا کمترین سطح پوست با مواد کراتینه و گاز در تماس باشد.
• پس از هر بار انجام کراتینه از محلول‌های استریل چشمی برای شستشوی چشم استفاده کنند.
  این کار به خصوص برای افراد دارای زمینه حساسیت ضروری‌تر خواهد بود.
  اگر دسترسی به این محلول‌ها مقدور نباشد، حداقل باید دست‌ها و صورت به خوبی شسته شود.

منبع: هفته نامه سلامت