سلامت
بهترین راه حل ها برای از بین بردن خشکی دهان
اگر به خشکی دهان (اصطلاح پزشکی آن “گزروستومی” است) مبتلا هستید، غدد بزاقی شما به مانند یک قنات مرده، نازایا هستند. خشکی دهان مشکل کوچکی نیست. خشکی مزمن، برای صحبت کردن، جویدن، بلع و حتی ذائقه ایجاد اشکال می‌کند. این همه موجب می‌گردد تا زندگی ناخوشایند شود.
بزاق همچنین در پیشگیری از خرابی دندان ها و لثه نقش اساسی دارد. دکتر دادز می‌گوید: خشکی دهان موجب می‌گردد تا دندانها طی چندماه خراب شوند. در شرایط عادی اثر ضدباکتریایی و خاصیت قلیایی بزاق اثر ساینده و تخریبی اسیدهای تولید شده از پلاک ها را بر سطح دندانها خنثی می‌کند.
غلظت بالای کلسیم و فسفر در غذای مصرفی نیز در مراحل اولیه تخریب دندان ها اثر ترمیمی دارد.
چه عواملی باعث بروز خشکی دهان می شوند؟
علت اصلی خشکی دهان مصرف برخی از داروها است. در اصل این مشکل عارضه جنبی مصرف بیش از ۴۰۰ نوع دارو از جمله:
- آنتی هیستامین‌ها
- ضداحتقان‌ها
- ضدافسردگی‌ها
- بسیاری از انواع مدرها
- داروهای ضد فشار خون
- برطرف کننده‌های گرفتگی عضلانی
گرفتگی بینی نیز می‌تواند موجب خشکی دهان گردد. دکتر شاپیرا می‌گوید: افرادی که به علت آلرژی و یا ابتلا به لوزه سوم ناچار هستند از راه دهان تنفس کنند، عموما از خشکی دهان رنج می‌برند.
برخی از انواع کمبودهای ویتامین مانند ریبوفلاوین یا ویتامین A نیز ممکن است منجر به خشکی دهان گردند.
تولید بزاق با فزونی سن ممکن است کاهش پیدا کند و عارضه خشکی دهان را به وجود آورد.
مبتلایان به دیابت کنترل نشده، به علت کاهش ترشح بزاق، ناشی از زیادی ادرار، اغلب تشنه هستند.
مبتلایان به بیماری شوگرن، یکی از انواع بیماری‌های روماتیسمی که بیشتر بانوان را پس از سنین یائسگی گرفتار می‌کند، نیز از خشکی دهان رنج می‌برند و در نهایت پرتو درمانی سرطان‌های سروگردن با تخریب غدد بزاقی، در صورتی که به خوبی از آنها محافظت نشده باشد، موجب بروز خشکی دهان می‌شود.
چطور خشکی شدن دهان را از بین ببرم؟
در بیشتر درمان‌های خشکی دهان نیاز به جویدن زیاد می‌باشد. جویدن موجب تحریک غدد بزاقی می‌شود، لذا بهترین تمرین در این موارد می‌باشد. البته در این موارد فرض بر این است که غدد بزاقی فعالیت نسبی دارند، اما اگر این غدد کاملا غیر فعال باشند آنگاه جویدن نیز به کار نمی‌آید.
- جویدن یخ
جویدن یخ له شده، نه تنها دهان را مرطوب می‌کند بلکه موجب فعالیت فک می‌گردد، که برای ترشح بزاق ضروری است.
- آدامس بخرید!
جویدن آدامس های بدون شکر موجب تحریک ترشح بزاق می‌شود.
دکتر دادز می‌گوید: ترکیب تحرک فک و شیرینی آدامس موجب افزایش جریان بزاق می‌شود ولی باز هم تأکید می‌شود از آدامس های بدون شکر استفاده کنید چرا که مواد قندی موجب تسریع در تخریب دندان ها می‌شوند.
وی در پژوهش هایی که انجام داده، دریافته جویدن آدامس برای مدت ده دقیقه در هر ساعت، افزایش قابل ملاحظه ای در جریان بزاق به وجود می‌آورد.
البته در برخی افراد شاید این مدت لازم نباشد در عوض در برخی دیگر ممکن است به جویدن آدامس برای مدتی طولانی تر نیاز باشد.
- مکیدن
اگر تمایل به جویدن آدامس ندارید می‌توانید یک شکلات با برگه آلو در دهان گذاشته و آن را بمکید.
مشاهده شده این کار نیز در افزایش تولید بزاق اثر مفیدی به همراه دارد.
البته باز هم سعی کنید از انواع شکلات بدون شکر استفاده کنید.
- نوشیدن مایعات زیاد.
تا جایی که می‌توانید آب بنوشید و آنرا در اطراف دهان بچرخانید.
از غذاهای مایع زیاد استفاده نکنید.
غذاهای مایع از عوامل افزایش خشکی دهان هستند.
برخلاف تصور همگان، مصرف غذاهایی نظیر غلات نرم شده در شیر (برشتوک)، از آنجا که نیاز کمتری به جویدن دارند، کمتر موجب ترشح بزاق می‌شود.
این غذاها در طی چند هفته کاهش قابل ملاحظه ای در ترشح بزاق به وجود می‌آورند.
تاثیر فیبرهای غذایی بر خشکی دهان
غذاهای حاوی فیبر غذایی، احتمالا از طریق سازوکار جویدن، موجب تحریک ترشح بزاق می‌شوند.
این دست غذاها نیازمند جویدن زیادی هستند.
با ویتامین دهان را مرطوب کنید.
کمبود ویتامین ها می‌تواند موجب کاهش رطوبت دهان گردد.
کمبود ریبوفلاوین و یا ویتامین آ از جمله مواردی است که خشکی دهان ایجاد می‌کند.
کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B۱۲ نیز موجب خشکی دهان می‌شود.
لذا سعی کنید از مکمل های مولتی ویتامین به صورت روزانه استفاده کنید.
بزاق مصنوعی.
این مواد در افرادی که از خشکی دهان و کمبود یا فقدان بزاق رنج می‌برند کاربرد دارند.
این ژلها حاوی مواد و آنزیم هایی مشابه بزاق طبیعی هستند با این تفاوت که برای مدت کوتاهتری در دهان باقی می‌مانند، لذا لازم است از آنها به صورت متناوب استفاده کنید.
چه هنگامی به پزشک خود مراجعه کنید
- مجبورید مکررا مایعی بنوشید تا عطش و احساس خشکی دهانتان برطرف گردد.
- خشکی دهانتان موجب اختلال در صحبت کردن و یا غذا خوردن شما شده باشد.
منبع: کتاب راهنمای کامل علایم و درمان بیماری‌ها برای خانواده
