تغذیه مادر در دوران بارداری را جدی بگیرید!

مکمل های تغذیه‌ای در دوران بارداری

مکمل کمکی رژیم غذایی دوران بارداری شامل انرژی، پروتئین، ویتامین‌ها با مواد معدنی است که ممکن است از نیاز معمول روزانه‌ی مادر فراتر باشد.
هر چقدر این مکمل با وضع تغذیه‌ای مادرسازگاری و همخوانی بیشتری داشته باشد، نتایج و سرانجام حاملگی مطلوب تر خواهد بود.

مصرف منظم مکمل‌ها در زنان با حاملگی پرخطر، مورد نیاز است.

موارد پرخطر مثل ابتلای مادر به موارد زیر است:

• سوءتغذیه
•  مصرف مواد مخدر
•  نوجوانان باردار
•  فواصل کم بارداری‌ها
•  زنان با سابقه‌ی به دنیا آوردن نوزادان LBW
•  زنانی که بارداری های متعدد داشته‌اند.

نیازهای تغذیه مادر در دوران بارداری

• منابع انرژی
  

نیاز اضافی به انرژی به دلیل نیازهای متابولیک و بارداری و رشد جنین است. فعالیت بیش از حد همراه با دریافت ناکافی انرژی، موجب افزایش نامناسب وزن مادر و رشد ناکافی جنین می‌شود.
برعکس، وزن بیش از حد مادر در دوران بارداری با ریسک بالای سزارین و احتمال بروز عفونت‌های نوزادی، هیپوگلیسمی و دیسترس تنفسی همراه است.
بنابراین یک خانم باردار باید در خصوص میزان ورزش و فعالیت ها با پزشک خود مشورت کند.

• پروتئین

نیاز زنان حامله به پروتئین تأمین سنتز بافت‌های مادر و جنین بیشتر است، ولی اندازه‌ی نیاز هنوز معین نیست، نیاز به پروتئین در سراسر بارداری افزایش می‌یابد و در سه ماهه سوم به اوج خود می‌رسد.

• کربوهیدرات ها

مقدار توصیه شده ۱۳۵ تا ۱۷۵ گرم در روز، برای فراهم شدن کالری کافی در رژیم، جلوگیری از ایجاد کتوز و حفظ سطح طبیعی گلوکز خون در دوران بارداری ضروری است.
۱۷۵ گرم کربوهیدرات معادل ۷۰۰ کالری است که ٪۳۵ از ۲۰۰۰ کالری مورد نیاز در روز را شامل می شود.
این مقدار در زنانی که کالری بیشتری مصرف می کنند، ممکن است بیشتر باشد، اما انتخاب دقیق کربوهیدرات برای این که شامل همه ی مواد مغذی مورد نیاز روزانه در بارداری باشد، ضروری است.

• فیبر

در تغذیه دوران بارداری مصرف روزانه نان‌های تهیه شده از:

• دانه های کامل
•  غلات
• سبزیجات برگی شکل سبز و زرد
• ماهی و میوه های خشک

برای تأمین مواد معدنی، ویتامین ها و فیبر  توصیه می‌شود.

 مصرف ویتامین‌ها در تغذیه مادر در دوران بارداری

برخی ویتامین‌ها اهمیت ویژه‌ای در تغذیه دوران حاملگی دارد نیاز به این ویتامین‌ها گاهی از طریق رژیم غذایی دوران بارداری و گاهی به وسیله مکمل‌ها تامین می‌شود.
مصرف مولتی ویتامین مخصوص قبل از بارداری اگر از ابتدای بارداری آغاز شود می‌تواند خطر نقایص قلبی را در نوزادان کاهش دهد.

• اسید فولیک

برای زنان بزرگسال غیرباردار میزان توصیه شده معادل فولات رژیم ۴۰۰ میکروگرم در روز می‌باشد.
میزان نیاز به اسید فولیک در طی بارداری جهت تولید گلبول قرمز در مادر، سنتز DNA و رشد جنین و جفت، افزایش پیدا می‌کند.
توصیه شده است همه زنان در دوران باروری دریافت اسید فولیک خود را افزایش دهند، چرا که ۵۰ درصد بارداری‌ها ناخواسته است و  لوله عصبی تا ۲۸ روز بارداری بسته می‌شود، قبل از اینکه مادر از بارداری خود اطلاعی داشته باشد.

• ویتامین B۱۲

ویتامین B۱۲ به طور انحصاری در غذاهایی با منشاء حیوانی یافت می‌شود از این رو گیاهخواران بیشترین خطر کمبود ویتامین B۱۲ رژیمی را دارند و باید مکمل کمکی دریافت کنند.
کمبود ویتامین B۱۲ و فولات با افسردگی بزرگسالان در ارتباط است.
این نگرانی وجود دارد که مقادیر ناکافی از این مواد مغذی در طی رشد مغز جنین بر روی ادراک کودک و رشد حرکتی وی اثر گذار است.

• ویتامین A

غلظت ویتامین A در خون بند ناف انسان با وزن هنگام تولد، محیط دور سر، قد و طول بارداری ارتباط دارد.
کم بودن غلظت ویتامین A در مادر می‌تواند منجر به کاهش اندازه کلیه در نوزادان گردد.
کودکانی که به طور نارس به دنیا می‌آیند دارای ذخایر پایین ویتامین A و عملکرد ضعیف ریه هستند.

• ویتامین D

ویتامین D و متابولیت‌های آن از جفت عبور می‌کنند و غلظت آنها در خون جنین، معادل خون مادر است.
ویتامین D عملکرد ایمنی و تکامل مغز را ارتقا می‌بخشد.
شواهد نشان می‌دهد که کمبود ویتامین D در دوران بارداری، فرد را مستعد ابتلا به پره اکلامپسی می‌کند که نوعی پرفشاری خون در دوران بارداری است و ۸٪ زنان باردار به آن مبتلا می‌شوند.

• کولین

کولین یک ماده‌ی مغذی ضروری است، زیرا برای رفع نیازهای متابولیک در بدن به مقدار لازم ساخته نمی‌شود.
کولین به منظور حفظ ساختار غشاهای سلول، سیگنال سلولی و انتقال پیام های عصبی لازم است.
۴۵۰میلی گرم کولین درروز را برای دوران بارداری توصیه میشود که ۲۵ میلی گرم بیشتر از مقدار توصیه شده برای زنان غیرباردار است.

غذاهای سرشار از کولین عبارتند از:

• جگر گوساله
• گوشت خوک
• مرغ
• بوقلمون
• ماهی
• زرده تخم مرغ
• لسیتین سویا و جوانه ی گندم.

مواد معدنی مورد نیاز تغذیه مادر در دوران بارداری

• مس

رژیم غذایی دوران بارداری اغلب حاوی مس است. کمبود مس رشد جنین را تغییر می‌دهد و جهش های ژنتیکی در اثر کمبود مس دیده شده است.
کمبود مس باعث کاهش فعالیت آنزیم‌های حاوی مس، افزایش استرس اکسیداتیو، تغییر متابولیسم آهن، اتصال غیرطبیعی پروتئین ها و تغییر پیام‌رسانی سلولی می‌گردد.

• فلوراید

نقش فلوراید در رشد و نمو جنین، تاکنون قطعی نشده است.
رشد اولیه‌ی دندان‌ها از هفته ۱۰ تا ۱۲ بارداری آغاز می‌شود، از ماه ششم تا نهم، چهار دندان آسیای دایمی و هشت دندان پیش دایمی تشکیل می‌شود.
بنابراین ۳۲ دندان در طی دوران بارداری رشد می‌کنند.

•  ید

ید بخشی از مولکول تیروکسین است که نقش اساسی در متابولیسم درشت مغذی ها دارد.
میزان کافی ید موجود در بارداری با ضریب هوشی بالاتر همراه می‌باشد و موارد خفیف‌تر کمبود ید با نقض توجه به همراه است.
مکمل کمکی قبل از پایان یافتن سه ماهه دوم نیز می‌تواند مغز جنین را از آسیب‌های ناشی از کمبود ید حفظ کند.
برای اطمینان از کفایت ید، غالبا نمک یددار به غذا افزوده می‌شود.

• آهن

افزایش قابل ملاحظه حجم خون مادر در طول بارداری نیاز به آهن را بسیار افزایش می‌دهد.
یک زن باردار باید ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلی گرم آهن اضافی دریافت کند که ۵۰۰ میلی گرم آن برای خونسازی و ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلی گرم بقیه نیز برای بافت های جنین و جفت می‌باشد.

بیشترین تجمع آهن پس از هفته بیستم بارداری رخ می‌دهد زمانی که نیازهای مادر و جنین به بالاترین میزان خود می‌رسد.

• روی

تغذیه مادر در دوران بارداری فقیر از روی موجب مصرف ذخایر روی استخوان مادر نمی‌شود؛ ولی وضعیت کمبود را به سرعت خطرناک می‌کند.
کمبود روی باعث ناهنجاری های مادرزادی، رشد غیر طبیعی مغز جنین و رفتارهای غیر عادی در نوزاد منجر می‌شود.

منبع: کتاب اصول کلی تغذیه کراوس