تهوع نشانه‌ی چیست؟ دلایل ایجاد تهوع و راه‌های مختلف درمان آن

در‌این مقاله شما را با دلایل حس تهوع آشنا می‌کنیم و راهکارهایی موثر برای تسکین این حس ارایه می‌دهیم.

تهوع راهی طبیعی برای مهار اشتها است.
هرگاه چیزی موجب تحریک دستگاه گوارش شما شود، خواه یک همبرگر و خواه باکتری، تنها راه آن است که کار را به مرکز استفراغ در مغز بسپاریم.
مغز فرمان می‌دهد تا دهان به ترشح بزاق بپردازد، لوله گوارش به جنب و جوش در آید، نای باریک شود و اشتها از بین برود. اما شما تمامی این فعالیت‌ها را به صورت یک علامت درک می‌کنید، تهوع.
این احساس مانع از آن می‌شود که چیز دیگری بخورید و تحریک بیشتری ایجاد کنید.

چه هنگامی به پزشک خود مراجعه کنید؟

• استفراغ برای مدتی بیش از دو روز باقی بماند و یا آنکه حالت راجعه داشته باشد.

• در دوران بارداری تهوع تا اندازه‌ای شدید باشد که شما نه بتوانید چیزی بخورید و نه بیاشامید.

آنچه علایم به شما می‌گویند

تهوع همیشه ناشی از فعالیت دفاعی دستگاه گوارش نیست.
مرکز تعادل در گوش داخلی نیز می‌تواند موجب بروز احساس تهوع شود.
به طور مثال، هنگامی که بر یک قایق سوار شده‌اید، مغز پیام‌های در هم ریخته‌ای دریافت می‌کند. شما به یک کتاب یا صندلی قایق خیره شده‌اید، اما مایع درون گوش داخلی با تموج قایق حرکت می‌کند. این عدم انطباق حسی موجب ترشح هورمون‌های استرسی می‌شود که عضلات معده را به جنبش و لرزش در می‌آورند.
این تنش گوارشی حس بدی را در فرد به وجود می آورد که به آن دریازدگی گفته می‌شود.

برخی از داروها نظیر داروهای بیهوشی، داروهای شیمی درمانی و ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای نیز می‌توانند موجب تهوع شوند.

از دیگر عوامل می‌توان به سردردهای میگرنی، بوی بد و تنش های احساسی اشاره نمود.

تغییرات شدید هورمونی، نظیر آنچه در سه ماهه اول بارداری اتفاق می افتد، ممکن است موجب تهوع های تکرار شونده گردند.

تهوع دایمی می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات جدی گوارش نظیر کولیت زخم های گوارشی، گاستروانتریت و یا سنگ صفراوی باشد.
البته در این بیماری‌ها تهوع با درد و دیگر علایم همراه است.

تهوع هم چنین می تواند یکی از علایم حملات قلبی، برخی از انواع سرطان‌ها و یا ناراحتی‌های کبدی و کلیوی باشد.

تسکین علایم

اگر تهوع شدید و دائمی دارید، به پزشک خود مراجعه کنید. در موارد خفیف تر پاره‌ای توصیه‌ها وجود دارند، که می‌توانید با به کار بستن آن‌ها وضعیت بهتری را تجربه کنید.

چیزی بخورید.

شاید این آخرین کاری باشد که بخواهید انجام دهید، اما باید آن را اول از همه انجام دهید.
خوردن چیزهای نشاسته ای و بی مزه در اوایل تهوع می‌تواند به مهار حرکات نامنظم معده کمک کند. بیسکوئیت و یا نان تست انتخاب مناسبی می باشند، اما از مصرف کره بپرهیزید.
چربی ها در معده بسیار سفت خواهند شد و ممکن است تهوع را بدتر کنند.

چیزی بنوشید.

چای با آب بهترین چیز است.
شما هم چنین می‌توانید مایعات شیرین نظیر آب سیب را امتحان کنید چرا که شکر ریتم معده را منظم می‌کند.
توجه کنید، این نوشیدنی‌ها باید دمای معمولی داشته باشند چرا که نوشیدنی‌های سرد و گاز دار تحریک بیشتری ایجاد می‌کنند.

از نوشیدن شیر بپرهیزید.

شیر در چنین معده ای تبدیل به دلمه پنیر می‌شود.

تمرینات تنفسی را به خاطر داشته باشید.

اضطراب می تواند موجب تحریک هورمون‌های استرسی شود و بدین ترتیب حالت تهوع به وجود آورد به منظور کاهش اضطراب چندین بار به طور عمیق تنفس کنید.
تنفس عمیق می‌تواند انقباضات معده را تسکین دهد.

داروهای مصرفیتان را بررسی کنید.

ضدافسردگی‌های سه حلقه ای در دوزهای بالا ایجاد حالت تهوع می‌کنند.
در صورتی که به تهوع غیر قابل توجیهی مبتلا شوید، با پزشک خود کلیه داروهای مصرفیتان را بررسی کنید تا وی در صورت نیاز برخی از آنها را تغییر داده و با مقدار مصرفی را تنظیم کند.

این کار را انجام دهید.

اگر احساس می‌کنید می‌خواهید استفراغ کنید، مانع آن نشوید. این می‌تواند بهترین حادثه برای رفع مشکلات باشد.

فائق آمدن بر بیماری حرکت

چنانچه در حین مسافرت و یا سوار شدن در اتوبوس یا خودرو دچار تهوع می‌شوید، با این توصیه‌ها می توانید سفر مناسب تری داشته باشید.

داروی مناسب را در ابتدای راه مصرف کنید.

داروهای مناسب جهت این مشکل، نظیر دیمن هیدرینات، چنانچه یک ساعت پیش از حرکت مصرف شوند بسیار اثربخش تر می باشند.
توجه داشته باشید این داروها به شدت خواب آور می باشند.

زنجبیل را امتحان کنید.

پژوهش‌های علمی متعددی نشان داده است گیاه زنجبیل اثربخشی معادل دو برابر دیمن هیدرینات دارد، به اضافه اینکه عوارض جانبی این دارو را ندارد.
مصرف دو گرم زنجبیل پانزده دقیقه پیش از حرکت و در حین سفر هر چهار ساعت توصیه انجمن داروهای گیاهی آمریکا است.

در جای کم حرکت تر بنشینید.

در خودرو و یا در قایق، در محلی بنشینید که کمترین حرکت را دارد.
بدین ترتیب تحریکات کمتر خواهند بود.

به یک سطح خیره شوید.

در قایق به سطح افق و در خودرو به زمین های دوردست در مقابل خود نگاه کنید.
بدین ترتیب هرچند مایعات درون گوش متلاطم باشند، باعث ثبات دید خود خواهید شد.

مچ خود را فشار دهید.

طبق نظر طب چینی فشار دادن نقطه ای در مچ دست، سه عرض انگشت پایین تر از چینی که مچ و کف دست را از یکدیگر جدا می کند باعث قطع حتی شدیدترین موارد تهوع می شود.
این نقطه در خط میانی قرار دارد.
مچ بندهای فشاری ویژه ای (آکوپرسور) وجود دارند که باعث وارد آوردن فشار دائمی بر این نقطه می‌شوند.
البته بهتر است پیش از این مقداری این نقطه را ماساژ دهید.

تهوع صبحگاهی

تهوع صبحگاهی (که ممکن است در هر زمانی از روز اتفاق بیفتد) معمولا در ماه‌های اول بارداری رخ می‌دهد و عموما پس از ماه سوم بر طرف می‌شود.
گر چه در این شرایط ترجیح می‌دهید با پزشک خود مشورت کنید، اما این توصیه‌ها نیز می‌توانند به کار آیند.

بلافاصله صبحانه بخورید.

خوردن بیسکویت یا برخی دیگر از غذاهای فاقد مزه خاص، پیش از برخاستن از بستر می‌تواند در پیشگیری از بروز تهوع یاری رسان باشد.
هم چنین سعی کنید تعداد وعده‌های غذایی را افزایش دهید و در عوض از حجم آن بکاهید.

چای زنجبیلی بنوشید.

پژوهشگران دانمارکی دریافته اند پودر ریشه زنجبیل می‌تواند تهوع و استفراغ های شدید را کاهش دهد.
مصرف این گیاه در زنان باردار مفید است.
یک قاشق چای خوری از این پودر را در یک لیوان آب گرم حل کرده بنوشید.
در صورت نیاز می توانید هر چهار ساعت یک بار این کار را تکرار کنید.

ویتامین B6.

یک پژوهش نشان داده است مصرف ۲۵ میلی گرم ویتامین ب ۶ سه بار در روز برای سه روز متوالی، تهوع شدید را کاهش می دهد. البته ویتامین ب ۶ تنها در موارد شدید مؤثر است.
زنان باردار باید پیش از مصرف هر دارویی حتما با پزشک خود مشورت کنند.

با آب میوه، کم آبی بدن را جبران کنید.

اگر تهوع به استفراغ منتهی گردد، آنگاه به نوشیدن مقدار زیادی از مایعات، به ویژه انواع کربوهیدراته نظیر آب میوه نیاز دارید تا کم آبی رخ داده را جبران کنید.
اگر نمی توانید آب یا دیگر مایعات را مصرف کنید، سریعا به پزشک مراجعه کنید.

منبع: کتاب راهنمای کامل علایم و درمان بیماری‌ها برای خانواده