بیماری
علت سردرد چیست؟ علایم و راه‌های درمان آن
سردرد
برخی اوقات به نظر می‌رسد هیچ چیز بدتر از وجود یک سردرد هولناک با احساس تپش، انفجار و فشار در سر نیست. سردرد بدون شک مشکلی بسیار گسترده است. از هر ۱۰ مورد سردرد ۹ مورد آن ناشی از انقباضات عضلانی است که سردرد تنشی نامیده می‌شود.
این سردردها عموما در پی خستگی یا تنش عصبی آغاز می‌شوند. ساز و کار آنها نیز انقباض مداوم و پایای عضلات سر و گردن است. این نوع از سردرد عموما در هنگام عصر اتفاق می‌افتد و به مانند آن است که کشی را به سفتی بر روی سر بسته باشند.
چه هنگامی به پزشک خود مراجعه کنید.
- قبلا هرگز سردرد نداشته و به تازگی مبتلا به عارضه شده‌اید.
- سردرد شما برای مدتی بیش از ۷۲ ساعت ادامه داشته و یا در انجام فعالیت‌های معمول شما ایجاد اختلال نموده است.
- در طی سردرد احساس بروز یک انفجار در سر به شما دست بدهد.
- مشکل بینایی، یا تکلم و یا ناهماهنگی حرکات بدن و نیز ضعف در اندام‌ها برای شما پیش آمده است.
- تب یا سفتگی گردن نیز داشته باشید.
- بدون احساس تهوع، استفراغ داشته باشید.
- سردرد شما شدیدتر شده و بیشتر اتفاق می‌افتد.
- با هر بار فعالیت دچار سردرد می‌شوید.
آنچه علایم به شما می‌گویند
میگرن ناشی از اتساع رگ‌های درون سر است. این نوع سردرد معمولا در صبح با دردی شدید در یک سوی سر و یا در زیر چشمان آغاز می‌شود. این درد ممکن است برای چندین ساعت و حتی تا سه روز ادامه یابد.
تعدادی از مبتلایان به میگرن ۱۵ تا ۳۰ دقیقه پیش از شروع سردرد یک حالت ویژه تحت عنوان اورا (aura) دارند، که در طی آن جرقه‌های نور یا بوهای عجیب و با خطوط موربی را درک می‌کنند.
میگرن همچنین می‌تواند موجب تهوع، استفراغ و حساسیت نسبت به نور شود. بین ۶۵ تا ۷۵ درصد مبتلایان به میگرن را خانم ها تشکیل می‌دهند.
پروفسور گیلمن از بخش اعصاب دانشگاه میشیگان می‌گوید: درد در خانم‌ها احتمالا در ارتباط با چرخه قاعدگی ایشان می‌باشد.
میگرن در بین خانم‌ها پس از یائسگی از شیوع پایینی برخوردار است.
در عوض سردردهای خوشه‌ای در مردان شایع‌تر هستند، سردردی فرساینده و همراه با درد و سوزش اطراف چشم. حملات سردرد خوشه‌ای ممکن است طی دو ساعت فروکش کنند و یک تا دو بار در روز به مدت یک ماه اتفاق بیفتند، سپس برای حدود ۶ ماه تا چند سال ناپدید شوند.
سردرد همچنین می‌تواند نشانه‌ای از:
- سرماخوردگی
- آنفلوانزا
- فزونی فشارخون
- خونریزی مغزی
- سکته و یا تومور مغزی
- مننژیت
- عفونت با کرم‌های نواری
- آب سیاه (گلوکوم)
- آبسه دندان
- بیماری لایم
همچنین سردرد عارضه جانبی برخی از داروها است.
تسکین علایم
خوشبختانه تنها ۵ درصد از سردردها نشانگر وجود یک مشکل جدی می‌باشند. برای بیشتر ما گرچه سردرد زجرآور است اما جزیی از زندگی طبیعی محسوب می‌شود.
البته شما می‌توانید آن را به فرمان درآورید. بدین گونه:
بخوابید.
بسیاری از سردردهای تنشی در پی استراحت کافی بهبود می‌یابند.
البته خوابیدن خود می‌تواند یکی از دلائل سردرد نیز باشد و آن هنگامی است که زیاد می‌خوابید.
پس بسیار مهم است که زمان استراحت و خواب منظمی داشته باشید.
در زمان مشخصی به بستر بروید و در زمان مشخصی از بستر برخیزید.
دندان قروچه در خواب را متوقف کنید.
دکتر فارل می‌گوید: برخی مردم در خواب بسیار ناآرام هستند، مدام دندان قروچه می‌کنند و صبح با سردرد از خواب بیدار می‌شوند.
به غذایی که می‌خورید دقت کنید.
برای افرادی که اغلب دچار سردرد می‌شوند راه مناسب آن است که غذایی را که چند ساعت پیش از شروع سردرد خورده‌اند مورد توجه قرار دهند، تا ارتباط آن را با سردرد بررسی کنند.
مشکل سازترین غذاها در این بین غذاهای حاوی تیرامین؛ یک اسید آمینه که محرک شناخته شده سردرد است؛ می‌باشند.
غذاها و نوشیدن‌های حاوی تیرامین و یا دیگر عوامل مولد سردرد شامل موارد زیر می‌باشند:
- نوشیدنی‌های حاوی الکل
- پنیر کهنه
- گوشت فرآوری شده
- ترشی‌ها
- شکلات
- مرکبات
- پیتزا
- تمامی غذاهای حاوی منوسدیم گلوتامات
اگر به یک غذا مشکوک هستید، مدتی آن را از برنامه غذایی خود حذف کنید، و ببینید چه اتفاقی خواهد افتاد.
بیش از سه فنجان قهوه ننوشید.
بیش از سه فنجان قهوه در روز ننوشید. اگر عادت دارید در محل کار خود بیش از سه فنجان قهوه بنوشید و شب‌های جمعه تا دیروقت بیدار بمانید، منتظر باشید تا صبح جمعه با سردرد از خواب برخیزید.
این سردرد ناشی از محرومیت از کافئین است.
سیگار کشیدن را کنار بگذارید.
سیگار کشیدن به هر صورت مضر است و به ویژه موجب وخامت برخی از انواع سردرد می‌گردد.
برای خود سایه بسازید.
برخی از مردم هنگامی که در معرض آفتاب قرار می‌گیرند و یا به درخشش آب دریا نگاه می‌کنند دچار سردرد می‌شوند.
توصیه ما به شما این است که از عینک دودی مناسب و کلاه‌هایی با لبه بلند استفاده کنید.
تحرک داشته باشید.
ورزش تأثیر شگرفی در درمان سردرد دارد.
دکتر گیلمن می‌گوید: شاید به نظر عجیب برسد اما افرادی وجود دارند که با ورزش‌های سنگین سردرد خود را تسکین داده‌اند.
ورزش موجب تسکین تنش‌های عصبی می‌شود و نیز تولید ضددردهای طبیعی بدن را تحریک می‌کند، این ضددردها آندورفین نامیده می‌شوند.
تنها ۳۰ دقیقه راهپیمایی سه بار در هفته کافی است تا از بروز سردرد پیشگیری کند و از سویی دیگر سطح سلامت شما را افزایش دهد.
اگر سردرد شما همراه با تب باشد آنگاه باید سریعا به پزشک مراجعه کنید و ورزش را تا هنگام بهبودی به تعویق بیندازید.
از گرما استفاده کنید.
یکی از روش‌های مفید به کارگیری گرما است. یک دستمال گرم را بر روی گردن و شانه‌های خود برای ۱۵ تا ۲۰ دقیقه قرار دهید.
این راهکاری مفید در کاهش تدریجی بسامد بروز سردردهای تنشی است.
حرارت موجب تسکین گرفتگی عضلات می‌شود و جریان خون ناحیه را بهبود می‌بخشد.
شما می‌توانید دوش آب گرم و یا سونای گرم را نیز امتحان کنید، اما دستمال گرم اثربخشی بهتری دارد.
بیاموزید که آرام باشید.
روش‌های رفع استرس و عصبی و عاطفی نظیر بازخورد زیستی (بیوفیدبک) و یوگا برای افرادی که از سردردهای تنشی مکرر رنج می‌برند بسیار مفید هستند.
از پزشک خود بخواهید افراد متبحر در این امور را به شما معرفی کند (روش بازخورد زیستی یا بیوفیدبک روشی است که در آن از یک ابزار الکترونیکی به منظور آموزش کنترل عملکردهای زیستی که به طور طبیعی از آنها آگاهی ندارید استفاده می‌شود).
داروهای جایگزین
اگر راه کارهای طبیعی به کارتان نیامد، داروهای بی‌شماری وجود دارند که می‌توانند سردرد شما را درمان کنند.
آسپیرین.
سردرد در اکثر افراد در پی مصرف دو قرص استامینوفن یا آسپیرین بهبود می‌یابد.آسپیرین موجب کاهش التهاب می‌گردد.
هم آسپیرین و هم استامینوفن جزو مسکن‌های خوب می‌باشند.
آسپیرین و قهوه.
در صورتی که درد متوسط تا شدیدی دارید همراه با یک فنجان قهوه غلیظ میل کنید.
کافئین موجود در قهوه جذب آسپیرین را افزایش می‌دهد.
آنتی هیستامین‌ها.
آنتی هیستامین‌ها می‌توانند دارای آثار تسکینی بر سردردهای تنشی باشند، بدین منظور یک تا دو قرص آنتی هیستامین هر ۴ ساعت میل کنید.
البته نباید بیش از حدی که در دستور دارو توصیه شده است، مصرف کنید.
اگر این دارو طبق دستور بالا مصرف شود می‌تواند عضلات را شل و آرام سازد.
البته این داروها فرد را تا حدودی خواب آلوده می‌کنند؛ اما به تدریج که مقدار بیشتری از آن مصرف می‌کنید، اثر ضددرد بیشتر و خواب آوری کمتر از خود نشان می‌دهند.
اکسیژن بگیرید.
اکسیژن اسلحه‌ای کارآمد در مقابله با سردردهای خوشه‌ای است و نیز ممکن است اثرات مفیدی در افراد مبتلا به میگرن داشته باشد.
پژوهشگران در مورد روش اثرگذاری اکسیژن اطلاعی ندارند اما به نظر می‌رسد جریان خون ورودی به مغز را کاهش و وضعیت سلول‌های مغزی را بهبود می‌دهد.
لذا از پزشک خود سؤال کنید که آیا مصرف اکسیژن ۱۰۰ درصد برای شما مفید است یا خیر؟ در صورت مثبت بودن پاسخ برای چندین دقیقه آن را استنشاق کنید.
آیا داروی ویژه‌ای باید تجویز شود یا خیر؟
با پزشک خود مشورت کنید. اگر به سردردهای شدید خوشه‌ای و یا میگرنی مبتلا هستید وی می‌تواند برای شما ارگوتامین، دی هیدروارگوتامین یا سوماتریپتان تجویز کند.
نسبت به مسکن‌ها محتاط باشید.
چیزی بدتر از مصرف دائمی مسکن‌ها نمی‌باشد.هیچ داروی مسکنی را نباید بیش از دو بار در هفته مصرف کرد.
چرا که مصرف دائمی مسکن‌ها آستانه درد را کاهش داده دفعات بروز درد را افزایش می‌دهد.
اگر در حال حاضر به این مشکل دچار شده‌اید به پزشک خود مراجعه کنید وی با تنظیم یک برنامه تلاش می‌کند تا مشکل شما حل شود.
منبع: کتاب راهنمای کامل علایم و درمان بیماری‌ها برای خانواده
